• Nem Talált Eredményt

H i

»^GFEMM«. ;

P A R S P R I M A .

inter-D E E E B R I E V S

* inter liai la hab en tes, quoniam faepe Quartanis fuC..

cedunt, non ideo pro Quartanis habendas îunt, quarum longiora reddita iint interualla, nifi Quar-tanas parit er, cum fuccedunt teríianis, pro Tertianis, quarum tardions f a f f î i fint rcditus, contra ac iam ' conftitufcum eft, habere velimus.

a) De diff. febr. I.I. cap. F. fub fin. b) Obferuat.de febrib.fict. FL §. IF. c) De recondit. febr. intermitt, et

remitt. natura h x. cap. I.

*) GALENvs fiftitias fortafle häbuit fextanas, feptanat, oEianas, nonanas etc. quod nullus ei humor fupereffet, cuius putredini earnm originem tribueret. VERLHOFIVS vero defperabati i'e earnm periodos explieare pofie ex aliqua earum hypotheiinvn, quas ipfe mernorat, etpotif.

fimüm ex aeftu aëris interni, et extern!, aeftui maris' non abfimiii, quem ad explicandas aliarum periodieas re-verfiones commodiorem , pröbabiliorernque reputauerat.

SENACIVS denique ideo de iis ambigebat, quia.eas nun-quamviderat, quafi necefie fit, vnum hominem cunQa, quae paúcis vidore contingit, vidiiTe.

d) De fed. et cauf. morb. epifi. 4q.11. 36.

'.' LXV. : ' '

N e . tamen quis fibî perfuadeat, me hic plus auftoritate, et.probabili argumento pugnare, quam faftis, et experientia, quae vna in hac quaeftione eonfulenda eft, non omittam in rei confirmatio-llem teftimonia producere clinicorum, quibus, vt o pin or, fie euincam, vt nullus locus de huiufmodi febribus dubitandi fit reliquus. Quod dum prae-ftare aggredior, fi copioliora, et plura, quam fo-leo, videar monumenta co.nquirere, nolim id af-feftatae cuiufdam eruditionis ftudio, a quo, vehe-menter abhörreo, fed rei ipfius dignitati tribuatur.

Quintanae, Itaque Quintanam, Septancim, et Nonanavi HU'PO-lanae 'etc^'cRATE's' a) memorauit. Qinntcmae etiám

TVL-PIVS b) in chirurgi cuiufdam filia oftodeeim menfi*

bus diftincliíTimo, et numquaín intermiffo çircuitu

perdu-% ff T E R M I T T E N T I E V 3. I 4 3 p e r d u r a n t i s mentionem facit ; eamdem multoties yidit AVICJENNA C), aliquando etiam GEMMAÍÍ),

•yViíRLHOFIVS e), SWÍEÏKH l V s f ) , FORF,STySg)?

TiSSOTJVS h), SACHSI.VS i ) , PANAROLVS /),

mÀRCET..LVS DOJÍATV?!»), JO. ARCVtAHYSß), aliique 0). Sextanán, e t oïïanne exempla referuntur in Ephemeridibus Naturae curiofonm p). Sextamm>:

ëtfi rariffîraam omnium, vt a fe viiam, et tofcain per hiemem ordin.atos circuitus habentem defcribifc

•JÎEVIANIVS q)., et a n t e e u m G E N T I L I S teftatur a fe quoque obferuatam r). Septanam non modo HIPPOCRATES/), v e r u m e t i a m THOMA'S A V E I - , GA t), SPONIYS U), RHODIVST), BOERH A A V IVS x), JÎOR G A G N IV S %), IVEKLHOFIVS.JF), TISSOTLVSFCF) commémorant. Offiana crebrius occurrit, eam-que obieruarunt MM. SCHVITZIVS ad), diutur-nam, atque exquifitam in Judaeo AMATVS LV SITAE VS bb), I'ETR. S A L I V S D I V E R S V S ce), B A L -L O N I V S Ii d ) , K T T M V -L -L E R V S ee), P A V -L Ï N -L V S FF)T

JOMP. CAÎMVS gg), OAPRILJVS hh), S P O N I V S il), SÍGRTSOLIVS //), S A L M V T KV S mtll), XVERLHO-n v s XVERLHO-nXVERLHO-n)> R I E D M N I V S oo), H A E N I V Sp p ) , T I S -soTivs qq), I I A G E N D O R N I V S rr), R A Z O VX J f ) , atque alii complures. Nonana poft .H.TPPOCRA-TEM n o n p r a e t e r u i f a e i l a Z A C V T O L V S I T A N O t t ) , a W E R T . H O F I O- m ) , a t q u e ab A V I C E N N A, q u i tamen de ea meminit ex fide am ici cuiufdam vv).

Decimanam biennium durantem refert idem ZAC.

1 V S I T A W V S xx), e t GILB, A N G E I C V S S Ä ) ; Quin-écimanam G E N T I L I S, t e f t e NICOLAO F I U K E W T I NO yy), R H A S E S A*), B A L L O N I V S I * ) , N I G R I S O -LIVS c*); e t q u o d m i r u m e f t , i p f e W E R L H O F I V S ,

tain Quatuordecimanam, q 11 a m Qttindecimanam pro-pria obferuatione confirmât^). N e c de his dubium vllum cuiquam, fuperefle poteft, vtrum certa, et conftanti periodo vere taies fe fe oftenderint.

a) Epid,

D E F E H I B A S

a) ßpid. I. i.'feB. 3• text, 2. b) Obferv. medic. 1.3. c. 52.

c) Canon. î. 4. Fen. 1, irait. 3. c. 67. d) Cofmocrit. I, t ! 'cap.j. c) De febril', f f t. FI. IV. f ) Comm. m'Boerk,

74g. g) Obf. et curat: medic, l. f . obferv. h).4é au Feapl. T. L ckay.. XVJ1L §. 251. ec/ir. Lan/an. ijfâ • I) Nov. AB. Nat. Curiof. T. 1. obferv. 98. p. 38g. J) Obfen !

med. Fent. 2. obferv, m) De. med. hiß. mir ab,. I. 3. cap, X4. p. 191. et feq. .»)-. Comuient. in Amen. text, fitpracttef, ' 0) Epkem. N. C. Cent. I. p. 196. et Append. Cent. VU. p. j0j' | p) Cent. Fill, obferv. iq. q) Niiovo Font. da cavar pro- j noftic. F; r. pag.ay. r) Comment, àd Text. Auicen. fupml. I legát, f ) l. c." t) Comment, in cap. 4.. 1.2. De differ, febt, '•

•Galeni. . u) Obferv. de.fehr. qmeftion. 9. ,y) Cm. 1. Oil ! firu. obferv, xg. . x) Sivieteu tcfte in comment. I. c. z) th i feci, 'et can f f . morb. cpift. 49, n. 3 6- y) l c. i f f ) I. c, an) ; Apud Bonei, Med. feptentr. T. 2 . g . p. 194. et Miftell.fl. i

C. ami. 4. et 5. p. 5g. bb) Cent. VU. curat, f 5. ' cc) Ami, • in lib. Dpnat.Ant. ab Altomare de med. human, corp. malii i '.Mp.,1'2. dd) Epid. et Evhem. I. 2. conflit..vern. et.acfik, j

ami,'1576. §.. XIV, ee) Oper, oirni. T. 2. F. 1. Collegl |

"FraBic. prax. fpéf I I. J'eB. ig. cap. 2, p. 25g.cúí eàm i vidëre contigit quoùis die veneris redeunrem. ff) Eplwii, j ,N. C. Dec: 2. Ann. g. append, p. 39., obferv. Ő4. ' gg) Rkoi Í ,obferv. citât. Mi) De feb'.'putrid. ii) l.: c. Il) Âf ' jSppmum'not. 3. mn}) Cent. 3. obferuat.-i^... va). Le. 00) jjin.jned. aim. 4. Decembr. obf. xg, pp) Diuif. Febr. divif, i

4: p. 9. qqjlc. rrj Cent. 2. obf. 57. ff) Tabl. Nojê-.log. et meteorolog. Avril. 1759. p. 150. tt) Prax, Med, l, [

%: obf. 34. un) I. e. vv) I. e. xx) l 'c, ' z-z) Compeild, ; de Febr. I. 1. yy) Tr. 2. Jitmm. 4. dißinll. 5. cap, 5. '«*)

•Referente Foreilo 3. obferv. 43. fchol. pas, pi. 170. i*}

' f i j . [cfj l, c, d*) fc. XXXÏV.

§ L X V L '' Bimeßres, Hos vitra fines (§. LXIV. LXV.) quae excurrunt,

longlorefqne adbúeperiodos obeunt, vfei menfiruai, bimeßres, trimiifires, annuae, aliaeque1 huiufmodi febres, ab Âu£toribus recenfitae non videntur hic locum habere, quia reclius fortaife ephemeris aequi--parantür. Menßrua mulieribus circa

catamenio-; rum tempus, viris vero imminente lïaemorrhoidum

•'••I fluxu

I N T E R M I T T E N T Í B V S." 1 4 5 fluxu obuenire confueuit; quanquam citra hafee cauifas iricidere earn quandoque,1 äiiftor eft SAW-CTORIVS a). Trimeßrem alii non pauci memine-runt.' Hac circa magnas anni temporum mutatio-j i e s corripi folebat BATLONTYS b), qui non nulla

etiam annuae exempla euulgauit. Annuarn etiam ab IIAENIO c) curatam legi mus.

a) Refer, iîAENIO Thef. de febr. diuifion. diuif. 4, peg. 10. b) Confult, medic. I. 1. n. 48. c) L. c. pag. to;

§.14.

. §. LXVII.

,• Quaenam périodicité, et quaenam erraticae d i d Periodical, foleant, fupra'(§''.LX1L) indicatum eft. Periodhae.Er'<,ticas>

videlicet certnm aeceffionum ordinem,' certamqüe periodum obferuant; contra erraticae nulli fe or-dini, aut typo obftringunt, fed de vno in aliura faltitant: ad quas, ipeöare videntur vagaé, illae nenipe, quae inter erraticas magis a d h u c errant;.' ét nullius typi fimilitudineni vnquam retinent.

Quemadmodurn vero t y p i ratio ordináta, vel. irior-dinata periodical, vel. erraticas facit, fie partium, quas febris prehendit, efc tenet, diuerfitas nouura genus difcriminis afFert. Nam quamuis vt pluri-inum febris totum corpus occupare confueuit, et ideo morbus vniuerfaits habentur, interdum tarnen vnam tantum partem, quod quidem rariifimum eft, corripit, afficitque. Hinc intermittentes febres poffunt difpertiri in vniuerfalcs, • e t in topicas, fiue

•particulares. ín his pofterioribus, vt telles f u n t

Vnim-ßt-1 ' , 1 \ les, et

par-CNOEFFELIVS a), J ACOBAEVS b), MERGIVS e ) ,t k u l a rfh

SWIETENXVS d), aliique, modo brachium vnum:/;/c tofcae.

modo crus, modo hypogaftrium, modo dimidium Corporis periodice omnibus, aut plerifque inter-mittentiutn febrium f y m p t o m a t i b u s corripi, et in*' _ feftari, nouuin non eft, nec infolens.; Ad hoc to-picarum genus omnino transferri debent etiam illae,

ML P-I. S quas

a) ßpid. I. i.'feB. 3• text, 2. b) Obferv. medic. 1.3. c. 52.

c) Canon. î. 4. Fen. 1, irait. 3. c. 67. d) Cofmocrit. I, t ! 'cap.j. c) De febril', f f t. FI. IV. f ) Comm. m'Boerk,

74g. g) Obf. et curat: medic, l. f . obferv. h).4é au Feapl. T. L ckay.. XVJ1L §. 251. ec/ir. Lan/an. ijfâ • I) Nov. AB. Nat. Curiof. T. 1. obferv. 98. p. 38g. J) Obfen !

med. Fent. 2. obferv, m) De. med. hiß. mir ab,. I. 3. cap, X4. p. 191. et feq. .»)-. Comuient. in Amen. text, fitpracttef, ' 0) Epkem. N. C. Cent. I. p. 196. et Append. Cent. VU. p. j0j' | p) Cent. Fill, obferv. iq. q) Niiovo Font. da cavar pro- j noftic. F; r. pag.ay. r) Comment, àd Text. Auicen. fupml. I legát, f ) l. c." t) Comment, in cap. 4.. 1.2. De differ, febt, '•

•Galeni. . u) Obferv. de.fehr. qmeftion. 9. ,y) Cm. 1. Oil ! firu. obferv, xg. . x) Sivieteu tcfte in comment. I. c. z) th i feci, 'et can f f . morb. cpift. 49, n. 3 6- y) l c. i f f ) I. c, an) ; Apud Bonei, Med. feptentr. T. 2 . g . p. 194. et Miftell.fl. i

C. ami. 4. et 5. p. 5g. bb) Cent. VU. curat, f 5. ' cc) Ami, • in lib. Dpnat.Ant. ab Altomare de med. human, corp. malii i '.Mp.,1'2. dd) Epid. et Evhem. I. 2. conflit..vern. et.acfik, j

ami,'1576. §.. XIV, ee) Oper, oirni. T. 2. F. 1. Collegl |

"FraBic. prax. fpéf I I. J'eB. ig. cap. 2, p. 25g.cúí eàm i vidëre contigit quoùis die veneris redeunrem. ff) Eplwii, j ,N. C. Dec: 2. Ann. g. append, p. 39., obferv. Ő4. ' gg) Rkoi Í ,obferv. citât. Mi) De feb'.'putrid. ii) l.: c. Il) Âf ' jSppmum'not. 3. mn}) Cent. 3. obferuat.-i^... va). Le. 00) jjin.jned. aim. 4. Decembr. obf. xg, pp) Diuif. Febr. divif, i

4: p. 9. qqjlc. rrj Cent. 2. obf. 57. ff) Tabl. Nojê-.log. et meteorolog. Avril. 1759. p. 150. tt) Prax, Med, l, [

%: obf. 34. un) I. e. vv) I. e. xx) l 'c, ' z-z) Compeild, ; de Febr. I. 1. yy) Tr. 2. Jitmm. 4. dißinll. 5. cap, 5. '«*)

•Referente Foreilo 3. obferv. 43. fchol. pas, pi. 170. i*}

' f i j . [cfj l, c, d*) fc. XXXÏV.

§ L X V L '' Bimeßres, Hos vitra fines (§. LXIV. LXV.) quae excurrunt,

longlorefqne adbúeperiodos obeunt, vfei menfiruai, bimeßres, trimiifires, annuae, aliaeque1 huiufmodi febres, ab Âu£toribus recenfitae non videntur hic locum habere, quia reclius fortaife ephemeris aequi--parantür. Menßrua mulieribus circa

catamenio-; rum tempus, viris vero imminente lïaemorrhoidum

•'••I fluxu

I N T E R M I T T E N T Í B V S." 1 4 5 fluxu obuenire confueuit; quanquam citra hafee cauifas iricidere earn quandoque,1 äiiftor eft SAW-CTORIVS a). Trimeßrem alii non pauci memine-runt.' Hac circa magnas anni temporum mutatio-j i e s corripi folebat BATLONTYS b), qui non nulla

etiam annuae exempla euulgauit. Annuarn etiam ab IIAENIO c) curatam legi mus.

a) Refer, iîAENIO Thef. de febr. diuifion. diuif. 4, peg. 10. b) Confult, medic. I. 1. n. 48. c) L. c. pag. to;

§.14.

. §. LXVII.

,• Quaenam périodicité, et quaenam erraticae d i d Periodical, foleant, fupra'(§''.LX1L) indicatum eft. Periodhae.Er'<,ticas>

videlicet certnm aeceffionum ordinem,' certamqüe periodum obferuant; contra erraticae nulli fe or-dini, aut typo obftringunt, fed de vno in aliura faltitant: ad quas, ipeöare videntur vagaé, illae nenipe, quae inter erraticas magis a d h u c errant;.' ét nullius typi fimilitudineni vnquam retinent.

Quemadmodurn vero t y p i ratio ordináta, vel. irior-dinata periodical, vel. erraticas facit, fie partium, quas febris prehendit, efc tenet, diuerfitas nouura genus difcriminis afFert. Nam quamuis vt pluri-inum febris totum corpus occupare confueuit, et ideo morbus vniuerfaits habentur, interdum tarnen vnam tantum partem, quod quidem rariifimum eft, corripit, afficitque. Hinc intermittentes febres poffunt difpertiri in vniuerfalcs, • e t in topicas, fiue

•particulares. ín his pofterioribus, vt telles f u n t

Vnim-ßt-1 ' , 1 \ les, et

par-CNOEFFELIVS a), J ACOBAEVS b), MERGIVS e ) ,t k u l a rfh

SWIETENXVS d), aliique, modo brachium vnum:/;/c tofcae.

modo crus, modo hypogaftrium, modo dimidium Corporis periodice omnibus, aut plerifque inter-mittentiutn febrium f y m p t o m a t i b u s corripi, et in*' _ feftari, nouuin non eft, nec infolens.; Ad hoc to-picarum genus omnino transferri debent etiam illae,

ML P-I. S quas

J 4 Ő vP-E F E B R I 'S V 9

Lariiqtae. quas îaruatas non nulli vocant. ^ Dicuntur auteiy ' ' îaruatae, quod fub aliorum fpecie morborum J7ne ' vllä fenfibili febre, faltem quae vniuerfum corpus comprehendat, periodice recurrunt; cuiufmodi funt hemicraniae periodicae, ophthâlmiae, edon-talgiae, dolores colici, cardialgiae, afthmata, epi.

lepfiae, hyftèrifmi, chorea S. Viti, aliique affeCtus typum quotidianum, tertianum, aut queincutique alium habentes ; quanquam, iî libéré lbquar, hi .'ad marbos potius periodicos, quam ad febres ueduct foleant. Quia tamen vt febres intermittentes cor-tici peruuiano cedunt, et in parte, in qua infidenfc, febriLia faepe fymptomata percipiuntur, motusv.c.

arteriarum anîtus, dolor, calor, tremor, aliaque huiufrnodi; idcirco pro laruatis febribus et topicir liaberi quodammodo poilunt.

a) Ephem. N. C. dec. I. ami. g. obferv. 205. pag. gj», b) AB. Haffnïenj. Vol. 1. obferv. 1x9. c) AB. Suecic. Vol.

XVI. Trimeftr. 4. d) R. c. Medic. Effayr T.l.pag, 295. et T. 2. p. 305:. Journ. de Méd. T. XXIV. p. 60. «c.

In document Institutionum medicinae practicae (Pldal 157-162)