• Nem Talált Eredményt

o b s c £ n / e i m a g i n e s , c o m i e d l ^ m i n u s c a s t i g a t e , s a l t u s

a b d i t i , t u m l o g a s u -s p e c t a .

Quacunquc tnrpittidlncm redolent aliquam, ea mox ah oculis perinde, atque auri-bus removenda funt.

nam turpe fit voluptatibus diffluere, na-tursque duntaxat fervire inclination!, jam Olim Cicero in fuo de of&ciis libro acrioribus fortafle, ac voluerit, non tamen initioribus, quam deb.uetit, perftrinxit verbis; nihilominm pauci funt, qui ad principia fan® rationi

con-formia fuam exigant vitam, maluntque indulgere feafibuj, u t , qui homines funt, nihil, aut

pa-C A P U T I .

rum

rum admodum homim's in fe habere videantur.

Profefto uifi oculi pr® aliis certa lege, ac foe-dere conftriiti fine, nullum erit usque firmum cailitatis fervand® propofitum; quod non labe-failet cupiditas. Ea de caufa non pauciora a Sa-pientibus tradita fuere prscepta, quam prifcri-pta monita, quibus tener® cumprimis confule-rent ®tati. Non aiium ob finem Zaleucus Lo-crenfium Reipublic® conditor prudentem ®que, ac feveram fcripferat legem , qua gravem luerfl jubebantur pcenam, qui oculorum illedti illece-bris turpi femet obllrinxerunt vitio. Non abs re igitur oculos primam amorir viam dixerat Lucianus. Plato libidinis principium. Philoilra«.

tus ejusdem afferuerat fedein.

Magna ®que, telle Plinio, oculorum cum naphta, fen fqlphure bitumine imbuto, eil co-gnatio , cni fimulatque ignis admovetur, aftutum flammam concipit, eamque tam late fpargit, ut vicinas quandoque depafcatur fylvas; non fecus

I 4 illis

tur obje&um, extemplo ejus capiuntur defule-l i o , tum foedam defule-labern ficta honeftate vedefule-ldefule-litam intelleftui' objiciunt, poftremo voluntatem ipfam funeftis fuis accendunt tsdis. Alexandri

Mace-donis non usque me in admirationem rapit in-vifta dextera , quam movent pudici oculi; Da-rn eniin uxorem , inquit Plutarchus, cui eximia forma ilngularem conciliabat gratiam, noluit in fuum venire conlpeftum, veritus, ne occult® li-bidinis vitlima cadat, quo paño amplius fe vi-ñoñs nomine dignum reddiderat, Darii conju-gem non vidéndn , quam Dariiim vincendo. Pe-riclem una Athenieniium Principem filenitio pr®-terire haud poflum, qui cum in Prxtoris muñe-re focium naftus fuiflet Sophoclem , ac is publi-co diítriftus labore prstereuntis pueri non eo, atque decuit, laudaffet faciem, mox ejus redar-guit intemperantiam; Prsioris, ait: non folum

ma-roanus a pecunix lucro, fed etiam oculos a mi-nus caltigato afpeftu efíe arcendos,

Quamöbrem fruftra reponet quispiäm : non

* • *

oportere hominem^ adeo ftudiofum efle colenda

•modeftix, ut ne decora quidem acrius intueatur obje&a ; nam , quovis arbitro , proba, san&aque erat Sufanna, fed non 'eorum Senum, quos Scri-ptura graviffiini infimulat criminjs, fuit oculis.

Púdica, lioneftaque erat Betfabee, fed Davidis oculis plena periculi. Integra: vita: erat Jofe-pbus, qui ab ^ g y p t o nomen mutuatus cft , &

tarnen 1 utipharis uxoris incendit oculos. Noflis perinde, quid Auguftinus de Alipio fuorum fo-dalium facile principe narret. Averfabatur is omnem fpeftaculorum turpitudinem; fed cum ami-coruin blandís invitatus fermonibus, & ardenti-bu» eorundem viftus precibus familiari trahere-tur violentia, repofuit; fe addnci quidem poffe, all non totum ; animo enim, & oculis in amphi-theatro minime fore. Quis demum rei fecutus

I 5

exen-eventus? Longo tempore, dum ferveret Infus, cotrprefik oculos, animum una, quantum licuit, avertit diligentia, quam potuit, maxima. Subi-to ingens populi clamor exortus eft, tum Alipi-os curiofitate viftus noluit efle caecus amplius, fed par caeteris, quorum jungebatur focietati, neque jam ille, qui venerat; verum prorfus abs fe diverfus, receiFerat loco.

Neminem itaque fore judico, qui non per-fpiciat, quauti cujusque interfit, oculos mox a noxiis avertere , ne videre , cum etiam velint, poiTint. Sed non per bos duntaxat fubdola fua arte irrepit hoftis , aft per aures quoque fuam infundit peftem , & nifi ea, qua oportet, fepia-tur vigilantia, tantum abeft, ut tenera cumpvi-mis aetas imtnupis a fcclere maneat, ut poft pau*

lulum in graviffima quaeque prolabatur flagitia;

nihilominus, ü quorundam juvenum vitam juft®

fnbjiciamus crifi, nulla res iis majorem parit de.-leftatjonem, atque dum oculos omnis pene

ve-

re-quibus eo immorantur animo, ut foedos in fe concitent ignés, iisque demura abfumàntur mife-t i , qui licemife-t mife-tenaces iinmife-t pecuni®, in emendis tamen fimilibus piéluris, qu® ad turpem provo-cant amorein, profuü çiTe videntur, neque bas in occultum abdunt; fed vicinis lefto affigunt parietibns, ut fugiente fomno inox illarum ac-cendantur defiderio. Quid opus eft, pluribus eo-rutn. prolligatos perftringere mores, cnm nemi-nem nofyum Iateat, quam avidis auribus exci-piant fermonem, qui inñocentiam exftingit, peri-mit caftitatem. A h cávete vobis! dum tempus fuppetit,' ne omni exclu.fi remedio, tantis evel-lendis ex animo vitiis impares vos experiamini.

4

Audite una faluberrima Nafonis mónita ; princi-piis obfta, fero medicina paratur, cum mala per longas inyaluere moras.

C A P U T IL

fittura inhoneflce phrima vitia inji illaut

Ju-•oenum animis

ihil perinde bominem in aliorum infiimat ámoretn, atque fi vivara virtutis referre videatur imaginem, qua fe Ccelo acceptum, Pa-tri® Utilera, civibus amabilem reddere fatagit;

tantum tarnen abeft; ut nonnulli ejus dulcedine capti femet ad honefti, decorique fingerent leges, ut malint vitiorum animis fuis inferere femina,

& cum defunt projeñ® vit® focii, non fuppe-tunt plein errorum libri, fontem fcelerum a tur»

p.'bus mutuantür pifturis , qu® multo funeftiorem infpirant peftetn, graviorem pariunt ru'inam, acerbiorem creant iqteritum, quañi ut fugientem fuam falutem valeant aliquando revocare; nihil«

ominus non modo damna, qu® in eos redunda-tura funt, non perfpiciunt, fed etiam tanquam

cxca

caca in calígine iisdem deleñantur. Multa olim Venerationi proponebantur idola, a quorum afpe-ftu púdicos verecundia retrahere nitebatur ocu-los; eamob^iufam Divina Sapientia inquit: ini-tium fornicationi? eft exquifitio idolorum, &

adinventio illorum corruptio vitae, Profeño íub id temporis homines fan® rationis pene expertes turpitudinem, quatn piñi D i i , ac De® prxfefe-rebant^ e*»*1 n o n fecjis, atque aquitati confenta-neam íunt interpretan, ñeque /ibi vetitum cre-debant, qnod Diis licuiflet. Ab Iris fontibus

longe plurima demum fuere enata vitia, cuín a piñuris, qu® infanum fpargunt amorein, facile pro-manent, ac proíluant laña pudiciti® pvorfus aliena.

Cave itaque , quisquís iisdem affice-ris, dicere audeas : non oportere n?ox ílatu-as, E¡ut coloribus 'in telam conjeñas damnare imagines ; fed parcendum effe piñoris inge-nio , qui perfape haud alio fine penicillum ta-bula admovet , atque ut humani' corporis eni-f^at

teàt àrtificium. Quid? Tu bis patrocinaberist Cedo, utrum quispiam naturam ipfam lion mo-do aequare, verum fuperare etiam pitigendi ope-re eo duntaxat videbitur tempoope-re , dum pudo.i fere pr®fentem pereundi fuppeditat occaGonem?

Tulit ®tas quslibet viros, etil non multos, qui ab labore fuo immortalem nominis fui indepti funt gloriam , quos • pofteritas cum lande alet, /fleque eorurn usquam abolefcet memoria, quin

aliquid puritati adverfum fuo inferuerint operi , fecus qui agunt, aut egifle memorantur , hottes innocenti® funt, cailitatis violatores, qui inipu-ris fuis , quas obtrudunt, imaginibus, velut to-tidem retibus incautos illaqueant oculos.

Creditu prorfus difficile eft, quantum ma-lorum in orbom invehant lafcnfœ pingendi, fcul-pendique artes, & tamen ubivis pene locorum iftud oculorum reperitur virus. In ®dibus, hor-t i s , fonhor-tibus, pyramidibus, hor-theahor-tris fe fe offe-runt, ac una libidinis feminant ignés. Non me

latet, fühle pr® aliis quempiam, cujus in abo-lendo hoc malo induftria enituit; comperit is per ürbem a nefcio quo propola obfcznas v®nire ima-gines, qua; non tenerani modo ®tatem, fed anuii quoque graves rubore fqftuderunt, conftituit eas

adolefceas vit® integerrim® tollere; abiit itaque, coemptasque, ne quem afpeäu urerent, fiammis tradidit, teftatus , nihil fe neque- majori emifle lucro, nec difpendio minori perdidiflfe. Oh fa-ctum laude dignum ! fatius enim fuic eas in ci-ñeres redigere, quam ab iisdetn aduri, aterna-que demuin periclitan falute.

Non opus eft, rem pluribus probare, quan-ta e pifturis minus verecundis aniin® deriventur Vulnera, qu® omnem peritam medendi poftremo eludunt artem; ill® enim mülto funeftiorem, at-' que impura colloquia, inferunt labern , cum di-ftio quamvis plena fceleris, pereat, verba mox

»volent, ac perfape vix aliquod ihi veftigium in audientium relinquanc memoria; turpitudo autem

ta-tabul® militate illita perfeveret, ac in bominum oculos noil fine vitio femet infinuet; liihilomi-nus fi quorimdam adeamus 'cubilia, vacua depre-hendemus cupris omnibusqua: Chrifti Athleta-luni prsfeferunt triumpfaos, iisdemque fuffici im-puros videmus genios, variasque Deas veflibus mulatas confpkimus, quarum effigies %fub afpe-ftnm itii collocantqr, ut per,i re volenti , aftuiuin pereundi patent occafio. Apage hanc artis cul-turaui, qus dum perite imitatur naturam, pu-dorem una eripit,

Meminifie oporteret, nos. amplius Patri», quain nobis natos effie, cujus felicitati nunquam pro eo, ac par eft, confulemus, nifi probos in-duerimus mores, & qua iisdem officiunt, extem-plo removerimus. Quid auteui citiits integrita-tein vits corrumpit, pUritatis colend® • ardorem in animis exftinquit, atque piftnr® verecundia expertes ? Nam b® apertura virtutibus inferunt bcllum. Princeps igitur eorum cura fit, qui cu®

v

po-s

potellate csteris pvsflint, ne imagines, qu®

ho-%

«ellos laedunt oculos, v®mim exponantur, cum plurima ex ipfis non modo juventus, fed frafta etiam nonirunquam ¡etas hauriat vicia.

KAPCSOLÓDÓ DOKUMENTUMOK