indo-• S t 58
indofti effent; tanquam oves in me-dio luporum mifli hos multitudine înnumerabilcs vicerunt, ab innato vetitornm appetitu abftrahendo, &
jugoChriftî iubmittendo, Itaque_*
glouari ncquit Tsétsius, quôd etil g.aviorcs aliquas perfecutiones, Se»
£tae, quibus applaudit, perpeflas f u i t fent, duo jam iiecula, ialtém fcciin-' dùmLutheranifnuim cxegerinL Ni-fi enim viribus humanis, armorumq;
potentiâ defenfas fuiflént, haâcnns certè, ficut Aè'rianorum, Donatifta-jrum, Albigenfiiim, multasq; alias has-refes, ita faeculô X V I . natas, jam du-dum interiîflent,aut in i^fo fuo ortu fufFocatas fuificnt. Quod autein fie defenfœ fucrint, id vcl ex ipfa Tsétsii faiïïone manifeftè evincîtur, qui in quinro iuo jubilandi argumento pag.
19. Heroum fuorum texit catalogu, quos vindices, & defenfores earum appellat. Nimirum Fridericum Sa-xonia* F.leftorem, Joannem Frideri-cum, Mauritiuœ, aliosq; Ele&orcs in
Gcr-4 « 59 H»
Germania; Henricum VIII. & Edii-árdumVI. Reges in Anglia; (omiíít Elifábetha Henriéi VIII. pro lem ille-gi t ima) Jacobum V. ín Scötia; Chri-ftianüm in Dánia; Éricutiíj&Guftav'Lí ínSvecia; Henricu Navarrá, & Gal-lia; ; Stephanum Böcskái, & Gábrie-lem Bethkmum Prirtcipes Tránfyf-vanias, fed patria;, Regfq; perdüclíes ín Hüflgariá. Neq; ullibi verius lo-quitur, quám hoc in löcö. Atq, idem faífus erat Lutheriís in p ras fat. ííii tö-mi , & in Refponforiá ad PöntificiS Bullám an. 1520. K J . Julii emänan«
tern. Quid ígítur gloríatur Tsétsi, quőd duorum fscuíorum fpatio eo-rum Ecclefia per brachiiim potentias íaecularis fiícrit confervata? Non_»
hoc, fed illud miraculum eft, quód Ecclefia Romano-Catholica jam in decimum o&avum fasculum inter ma-ximas certé perfecutiones, qua non 900000. non 100000. homines tan-turn, fed milíenas & millenas myria-des Martyrum in coelurn
tranfmifc-C 6 runt,
, 4 1 H * rtint,haud in Germania, Anglia, Sve-cia, Dania, Scoria, Hclvcria, Norvé-gia, Hollandia, Belgio, Hungária, Tranfylvania duntaxar, üt Novato-rum S e f t s , vcrüm toto orbe terrarű durat: unde etiam fit, hanc, non ve-tő illorum Ecdeííam veram, & Apo-ftolicam cíTe. Neq; cos, quos Tsétsí in Anglia per Mariam Reginam , in Belgio, in Gallia,in Hibernia pcrcm-ptos memorat, hominis glaaius fu-llulit, fed DEÍ, quia qui tranfgreditur
¿jujiitia ad peccatum, Deus paravit tum gd rhomphaam. Eccl. 26. Hí- 27. Quám cnorme autem peccatum fit, Fitíem Chrifti repudiare, hsrefim tueri,avi-t s , & vers Religioni bellum inferrej üt 1111 fecére, nemo non videt.
Septimum jubilandi argumentum Tsctsii eft, quöd Ecclefta Papaliprater funejlam prrfecutiowum tyrannidem nul-la via fuppetant, quibus Eccleftttm faculo XVI. ortam ad J'ui unitnem reducere va-kret, üt pag. 2 1 . loquitur. Sed im-prigm potiori jure nos dici poflum*
tyrao.
tyrannicam adverfariorum crndeli-M » tatem duobus retrô faeculis, quas ae-tatem Lutheranifini circumfcribunt (Çalvinifmus enim i86.duntaxat_j annos numeiat)expertos fniile. Et-enim, ne extra patriam noftram pe-regrinemur, ad dömeflica tantiim o-cuîos refleftamus. Rccenfe'at Tsétsi, quot Calvini(tac, aut Luthcrani in Hungaria ob 1 idem intcrfeÔi fint.
Certè nullum nominare puteft. No»
minabo ego Stcph-.num Pongrácz, Joannem Simonides, Melchiorem_s Grodcciuni Sccictatis JESU S.xer-dotes; Marcum Chryfinum Cathe»
dralis Fcc cfiae Agrienf sCanonicum inauditis tormentis à Calvînianis criuiatos, atq; eneftos. Confiât pa-riter, duos è Socieratc noftra, Ste-phanrm Lelcfzi Presbyterum,& Fm-inanueleni Niger Fratrcm in Tran-f) Ivania per Calvini aiTeclas morte violenta fublatos efle: profcfto non a lia m ob caufam,quàm Fidei Catho-lics. Recordoi adhuc3 hlaitinum—»
C 7
Ka-Kabai Praedicantem Calviniftam, qui Francifcum Tokai anno 1697- in ex-cirandisRegni tumultibus adjuveraf,
& cum eodem Vienna; Auftris in ca-ptivitate vitam exuit, poft fui ad vc-ram Fidcm converfionem dixifle_s»
quöd fi quempiam ex noftra Societa-te, vel alium Catholicum Saccrdoté tempore f u s rebellionis alicubi re-periflet, fe illicö eum ex odio fidei eapite ininuturum fuifle. No eo qui-dem inficias, fsculo fupcriori plures Prsdicantes poenis capitali minori-bus juíTu Aúguíh'ífimi Romanorum Imperätoris, Regisque Hungaris LEOFOLDI caftigatos firiife, verum_*
baud causaReligionis,fed unicé pro-pter initam cum caeteris male con-tentis contra legitirniim fiitiihRegern confpírationem, iit Extraftus totius hujus Procefsus Pofonii tvpo excu-fus oftendit. Cur ergo fnnefts per-fecütionum tyrannidis arguitTsétsi-us Ecclcfiam noftram? cum h s c etia deícéíui lenitatis canonita ftatuit
im-pede
63 S i ®
pedímenta; crudelitas verő indivi-dua hœtefeon comes eft.
Quod autem dicat, Ecclefis Ca-tholics vias non íuppetere, hsreti-cos in fui grémium reducendi, non jubilandi caufaeft, fed lamentandi,
& flendi, quemadmodmnSanftiffimus Generis humani Salvator videns civi-Atffw Jc.ufa em in perfidia perfiftcre, flevit fiuper VIam, Luc. 19. Unde aptè
S. Gregorius Papa Homi!. 39. in Eva-gcl. Oui à fiente Domina reíis dicitur s, quia fi cognoviffes ¿f tu, fubaudi, fier es:
qua. modi,quia nefcis,quod imminet, ex-ultas. Non dcftiêre Chrifto D. N.
media, quibus Hierofolymitanos ad fui cognitioncm, cultumq; adducere potuiifet; fed fic voluit illos vocare, data eisdem fufficienti gratia, moti-visque credibilitatis per prsdicatio-nem, miracula, Prophetariim vatici-nia, See. quibus fi coeci non fuiftent, ad credcndum flcAi potcrant. Haliét
& Eccíefia Catholica Paftores, habét
Viros Apoftoiicos, quorum
opera,* » 64
íludioq; hœreticis veritatem finéxő«
aftione proponit, relifta eis ad obe*
dicndum fidei libertate, quam íi non ampleftantur, perpetuum animas in-currunt interitum Nec defunt in ea Potentatus, qui armís quoq; bcereti-cos ad intranau conipellcre pollent, fi vcllent. Qiiare minimé hínc Tsé*
tsius pioríari, aut iubüare pote{L_$, quôd haercfes feculo X V I . ortas ad unicnem Ecclefia reducere non vale*
at, quia alíoqüin Turcs, Tartari, a-l i s q ; barbaras Genres m a gis ga-lonarî, ac galidérc pöffent, cum illi minus ad unioncm cumCarholicaEcclefia adi-gî pbflînt. Nullus demùm dubitat, quin Calviniftae, Lutherani, casteríq;
hujus temporis hasretici ad eam uni-onem parati eífent, fi cis quidlibct de rebus Fidei léntiendi, juxta caf-iicm & fangvinem vitám inftituendi, extra fvave jugum Chrifti ambulan-di libertás pcrmitterctur. Nam inde fit, quôd licét in Fidei articulis Sc-ítarii üli
non concordcnt,
ncque!n
siti-. M 65 M * siti-. r ritibus, hihilominüs fímul uluíénh Qíiod quia falva unitate, fanditate,
& veritaté Ecclcfias fieri nequit, hinc illa rabies,furor,& ódium hseretico-rum in Sandiífimam Chriíti Ecclefia.
Cüm in odavo fuo jubilandi argu*
mentő pag. 22. Tsétsius nonnifi ya-niííimam fuam,Sc mendaciis pregna-tem jadantiamLcdoribus obtrudat*
ti folüm hic detegenda c í l , ut qyi-vís rem videns ridere poífit. Dicit_a ergo Ecclefiatnfuam (quod hic quoq;
ex diycríifíimis, íibíq; contrariis Se-dis confuit) eruditionis donopra Papa-li beatam e[fe< Apud iffos ejje Litiratura tmnis [cientiam, Philofophia verdJiudiu, artiiim Mathematicarum, Hijloriarum, AnticjuitAtum,Juru naturális ér Civilfs, verd Politices, ut ipfa Italia DoBores bo-narum artium ab ipfis fdpiiis cxpctiverit.
Rifum teneatis amici. Videtur enim eflé homo, qualem Platóni Ariftote-les objecit,qui folüm fub tcdis ftra-mineis, vei in arbore cucurire novit.
Tantum autemabcftj utBibliothe.
cas
4 f 66 ü *
cas viderit, aut volumina pervolve*
rit, ut omnium ignariis nicritö díci pofiit. Dicendi finem nó invenirem, fi folas Bibliothecas dodiífimis
Scri-f
itorum Catholicorum refcrtiífimas ibris receiífere vellem- Ne procul abeam, ante tempóra Lutheri, &Calvini duplex Binliotheca Buden-íis, una Graecorum, altéra Latinoru voluminum plena, vei turpis igno-rantiát, yel putidi meridacii convin*
cit Tsétsium. Tefte Alexandro Braf-íicanoViroeruditiífimo tanta illic li-brorum omnis fcientis & erúditio-nis copia reperiebatur, út finé la-cbrymisBibliothecsBudefis poft fui direptíoné perSolymanúm fada me-miniffc ncquiverit,illúd Virgilianum identidem fecum repetendo: Quis ta*
1iafítndo, temperet d Idchrymit, Itidcm fsculo X V . adeóq; ante apoftafiam Lutheri, & Calvini totunicusAlphő-fusToftatusAbulenfisEpilcopns cő-mcntariorum tomos in Scripturam facrani dodrinae naagns
monumcn-ta
•Sé 67 Sí»
ta pofteritati reliquit, ut astas unius hominis vix cis accuraté evolvcndis fufficiat. Omitto Fcrrerios,Alliacos, Anglieos, Joan. Dominic. Cardinal.
Gerfones, Henricos de Haífia, Pur-genícs, Pampolitanos, Laurentios Juftinianos, Dionyfíos Cantuar. ali-ósque pené infinitos. Sasculó X V I , quo Luthcr, & Calvinus ad Luciferi caftra transfugére,& X VlI.omnisCa-tholicorum ftatus, non Ecclefifticus folúm, &Religiofus, fcd etiam fascu-laris integras, vaftiíÜmásq; erexit Bi-bliothecas, in quibus doftiífimi om-nis literaturas códices reperiuntur.
Solus certé Nofter P. Francifcus Sua-rez 120. ingentia á f e elucubrata ty.
po fubjccit volumina, quas fanam_j Theologiam, & Philofophiam captu Tsétsii fuperantem continent. A ve-ro nihil abludam, fi dixeve-ro, Scholas omnesjuná cumPrasdicantüm doini-bus, quas Patakinum complettitur, efle impares capieudis codi ibus, qui per Gatholicos au&orcs 1000.
annis
!
4 $ 68
ániiís ad hoc ufque tempus iri lucfim dari fimtjUnüm duntaxat ex fingulis operibus conferendo. Nullum auté genus Literatura excogitabis, quod in íftis non invenías. Non vidit h a t Tsétsius, ideo comminifcitur p o d o -res bonarum artium ab illiusÉcclefiá in Italiam expeti, nullos inHifpania, paueiflimos in Italia, aut Polonia ha-ber!. Quo nihil alind probat, quáíri fummam fuam ignorantiam, atq, o-mnis eruditionis defedum: cum pa-lám fit cundís ernditis, plurima ex Hifpaniis fublimioriim feientiarum prodire monumental in Italia nulli-us literatura deefleProfeflbres,quo-tum eruditi partus in aliis qnoq; re-gionibus teruntur; in Polonia redi-vivos audiri Horatios, Virgilios, O-yidios, Cicerones. Non nego mul-tos in Germania, &Belgio excudi li-bros, at fiqui eruditionem, doftrina,
& honeftatem continent, illi opera funt Catholicorunui. Quidquid
autem
ex ewebro Novatorum
pro-dit,
4g- 69 H »
sHtjinüs nihil praeter errores,'vel ca»
yillationes, mendacia, {fc lpurcitiem lgges. Talis eft moderna Tsétsii
quo-- r ularisj quae potiüs dif.
ratorii fycophantía dici poteft.Tan-tum abeft, ut Theologiae, Philofo-phiae verae,Mathcfeos lcientias calier
ant, ut in iis vix tyrones nominari poflint. Jadant le Graecae, & Hebrai-cae lingyíB peritos; fed quam vane >
patuit nuper, dum Juvenis quídam i noftris Magiftris Scholas eorum E-perjefini ingreflus, vide'nsque librum Graecum ante ProfeíTorem, explorar re volens, utrum id, quod diícipulis proponit, intelligat, Graecéeum al»
loquitur, fed Lingvae Graecae Prefef for, nec verbum intelligens, Latiné reípondet, fe nefeire plus, quam le-gere, ídque íibi fufficere. En quam praeclari Graeci funtNovatores. Idem in iis experimur de idiomate Hebra-ico. E contra novi ego quam pluri-HlQí» C^tLolicQs, qui ex fundamento
expers ornnis ftyli o»
utram-7 ° S í *
ntramq; haue lingvam cum Chaldai-ca, & Syriaca ita poiTederunt, poffi, déntque, ut nihil deiideretur ad ve.
ram veriiouisScriptiiriiticas intellige-tiam. Haeretici fuperfieie ¡11 omnibus çoatenti fiint: ut meritô aliquando Michaïel Teleki ex Proceribus Da-cÎ3c Calviniíta dixerit, carô nimîs DominibCalvinianis vasnirejuvenum ad Provinciariun exterarum Scholas miífionem, cùm tarnen nihil ex iis in patriam référant in capite, Sed cur refutandis manifeftis impndentis Thrafonis mendaeiis immoror_s?
Tranfco ad nonum ejus jubilandi ar-gumentum,
Pag. igitur2|.. nonam íaetandi oc-caiîonçm luis narrat auditoribus. A fomnio FridericiLutheranicœ faftio-nis patroni orditur. Verum ad hoc illudCatonis repouere fatlseft: So-mnia ne Curesy nam mens humetna quoi optât j Ca m vigilat jperans,per fomnttm ternit id ipfum. Fridericus Elcttor Sa-xonias invidebat Ecclefiafticorum-J
ma-71
magnitudini, 6c opibus.( Flor. Rhs- \ mundus lib. i. c. 6- n. 6-) Beneiiciis eorum inhiabat. Quid mirum,quôd iomniaverit coronam Papae,Monachi alicujus manu decuifam ? Hoccine eft aptum jubiladi argumentum mi Tsé-tsi? nifi fcirem te trigefimum jam aetatis annum fuperafle, judicarem çflepuerum Carolü V. Impcratorem Îiro Favore Lutheri adducis, quia no egifti cjufdem pii Imperatoris fcn-tentiam, quam 19. Aprilis an. 1521.
manu propria contra Lutherum icri-pfit, ficut plura ignoras, quae fcire_s deberes, nè temerè fcribas,cum in li-bris parum verfatus effe videaris, fe-quêtes folùm claufulas ejuldcm fen-<
tcntiœ nota, Circa medium fie ha-bet : Quoniam vero confiât, Fratrem u-wum ( lcilicet Lutherum Monachum) tant ion fud qua dam opinione deceptum hallucinari, qua contra totius Chrifiiani-JmiJententiam est, tam tor um, qui antt
atio tempore Nos fupra milk ants pr ace fi-ler mt , qudm mum, qui nunc vivunt.
4 1 7« M»
£t paulo poft: Eapropter decrevi omnir no re sr. a omnia mea, Imperia, potentate, Amicos meos, corpus, '¿r fangvintm, vi-tamgj é" antmam mea exponere, ne
pra-¿oc ineeptum proferpat ulterius^q, Et prope finem: Mando ergo, ut quam-primum ex mandati refcripto reducatur, »
tavtatcu ipfe ex conditionibm in faivo con*
duilu prafcriptrs, ne publicas condones habeat, we populum faljam doilrinam fw am doceat, &c. Pancis intcrje&is fta?
tim iubjungit: Et ficutprafatus fnm^js, conjiitui me accingere ad procedendum contra eum ¡ bit adversus notorium hecre-ticum aquum est procedí. Vide jam in quali fide, & fpe fuerit Carolus V . Impcr, ante mortem in Monafterio Fratrum S. Hieronymi á fe fundato pic obitam, neq, tibi blandiarc emn in tua aliquando harefi fuiíTe. Illud quoq; finé veritate fcribis,quod Fen-dinandus I. ejus FraterEcclefia em£.
dationcm urferit, qui dum á Luthcro per epiitolam tentaretur, cum fuma iadijnationis fignificatione cum_j