E
N tibi, amice Lector! Iconismum ac de
scriptionem sa c rae vestis, quae in rerum sa crarum T h esauro Augustae Gentis Au
striacae Vindobonae asservatur. Imago isthaec ut sacro Vestitui quam simillima prodiret, sedu
lo curavit R . P . E ra sm u s F rö elich S . J . in Theresiano Collegio Historiae Profess or. V e
stitus hic perelegans. Sacerdoti ad aram facien
ti sine dubio destinatus, Casula erat; sed
muta-ta paullisper antiqua fo rma, Pallium nostras, aut fere Pluviale (secrum aliud vestimenti ge
nus) hodie refert.
Vestimento huic annexum est Collare K.
(vide Iconismum) ad tergum refl exum, Laci
niaque modica Z. qua ad pectus, ope fibulae, quae quidem non adest, adstringi Vestis, com
mittique posset ; itaque vestis Pallium tale, seu Paludamentum hodie potius refert , quali Re
ges atque Imperatores folenni ritu amiciri so
lent. Vestitus iste olim, ut Casula, a S. Stepha
no primo Hungarorum R ege, Urbis Albae Rega
lis Ecclesiae (quam D E O in honorem Beatissi
mae DEIparae Virginis idem Sanctus Rex erexe
rat) oblata est anno aerae Christianae 1031.
Materia vestis tenuissima plane sindone, e serico contexta, constat, eaque impressis unde
quaque fl av o colore figuris , multisque scriptu
ris exornatur, quae sa ne mirum est, quam inte
gram hodieque speciem tueantur: sindonis cam
pus reliquus caeruleo colore, jam prae Vetustate in Viridem Vergente, Variis fl osculis ductibus
que nitebat, multaque harum decorationum Ve
stigia comparent. In
In longum V . V- a collo ad infimum lim
bum, Vestis defl uit, mensura pedum V indobo
nensium (qualibus hic utar) quatuor cum qua
drante: in latum infimae orae perimetros prope
modum semicirculum conficiens, explicatur ad pedes X I V . ad Collare convergit vestitus amplitudo , itaque contrahitur, ut non nisi pol
licibus decem cum dimidio illic pateat.
Collare K. pedem unum & pollices decem in longum, in latum pollices octo aequat, ibi
dem certe, ubi curvo sinuamine propemodum circulari, latiss ime excurrit: pictum est Collare fornicibus septem, intra quos varii flores, &
animalia Varia, punctulaque distributione non ineleganti expressa sunt, sed in imagine nostra, ob parvitatem ea minute depingi omnia non potuere.
In quatuor ordines, ac Veluti contignatio
nes, vestimenti figurae omnes, illic ductae, direm
ptae sunt, quas deducta, a medio collo ad infi
mum fascia V . V . colore fl avo intersecat, lon
ga pedes quatuor cum quadrante (u ti antea mo
nui) lata pollices tres cum dimidio; ea tamen
duabus ovatae figurae Iconismis majoribus inter
miss a est.
Supremus ordo figurarum A . A . divisus est ab inferiore E. E. per limbum E. E. qui ad angulum acutum cum fascia convergens, c rucis quandam speciem, sacris ejuscemodi ve
stibus so lennem refert. Primus hic ordo A . V. A. tres fere ovatae figurae inclusa s Icones complectitur , quarum media major. Christum Salvatorem sa nctissimum, talari veste indutum, repraesentat stantem super Leonis ac Draconis
capitibus.
Caput Christi ornatum est nimbo crucige
ro . Vultus decorus, barba bifida : tenet Chri
stus dextra crucis hastam, inferne pilo recurvo, Vel nodulo triplici munitam; sinistra vero quid at
tollat non sutis dignovi, sive id liber sit cum sigil
lo, aut cum sa cra hostia sive aliud. Epigraphe hujus figurae per oram ovatam ita habet:
H O STIBVS PN CPISTVS P R O S T R A TIS EM I C A T A L T us.
Quae ita lego : Hostibus en Christus prostratis
emicat altus. Post
Post T o A L T . suppleo V S. nomvero (u ti olim legit Doctiss. & illustriss. d e R eva ) A L T E ; nam versus hic hexametrus, & quidem rythmi
c us videtur esse, cum inscriptiones reliquae, me
tro inclusae, similibus conceptae rythmis occur
rant, ut insta patebit.
Altera ad dextram Imago Beatissimam D EI
param exhibet, elatis modeste manibus stantem, cujus caput nimbo ornatum, cum hac per oram inscriptione non integra:
E T I C A T IN C E L O S A N C T A E GENI
TR ICIS IM A G O . Quod sic lego Emicat in Coelo sanctae Genitricis imago.
Sancti Joannis Evangelistae ad sinistram ter
tia ovatas figurae inclusa Imago esse videtur ( quia poculi aliquid sub pedibus cernitur) stantis, nimbo crucigero caput ornati, dextram docentis ritu attollentis, sinistra sustinentis li
brum , cum Epigraphe per ovatum annulum di
stributa.
.A . SUMMO REGI FAMULATUM
CONCIO CELI.
6
Nota: hic adjiciendam csse literam D . & T . extritas, ut legatur:
Dat summo Regi famulatum Concio Coeli;
Ita legit ipse Petrus de Reva Comes Turocen
sis in libro de S. Coronae Regni Hungariae ortu &c.
Ambobus hisce lateralibus iconismis duo utrinque aditant A n geli, atque ad horum cu
juslibet pedes minor Angeli figura visitur, geni
bus nixi, manibus precantis ritu sublatis : An
gelorum porro singulorum capita nimbus am
bit : Pone duos imaginis ovatae Angelos utrin
que bini circelli in iisque Evangelistarum sym
bola, illa animalia picta conspiciuntur, quorum apud Ezechielem Prophetam fit mentio & in Apocalypsi Sancti Joannis.
Limbus sive Zona E. E- primum, quem ex
p o suimus, ordinem a sequenti separans, latus est sesqui tertium pollicem: is circulorum seriem continet, quibus protome A ngeli, nimbo ca
put cingente, clauditur ; interposita circulis spatia, sesqui pollicem lata, florum ductibus replentur, haud ineleganter dispositis.
Alter figurarum ordo BB. sedecim veteris T e stamenti Prophetas longo ordine stantes, ex
hibet, nimbo omnes decoros, dextra fere ele
vata, sinistra vo lumen libri tenentes; intra qua
tuor utraque ex parte Prophetas medius Chri
stu s stat, caput nimbo, cruce distincto , orna
tus dextra elevata, sinistra librum tenens; sin
gulis Prophetis adscriptum est nomen, sed lite
ris ita dispositis, uti mox repraesentabitur : ad
jecto P r . s e u Propheta, Christi vero figurae ad dextrum ordinem adscriptum est : Principium
&
F in
is; Ad sinistrum ordinem simili Christi figurae eadem sententia graecis illis Elementis Α . Ω . Alpha & Omega adscripta est , quod etiam
Principium & Finem significat.
Primi ad dextrum ordinem Prophetae no
men desideratur, Sophonias id fuisse videtur, re
liquorum ita consignata fiant nomina, figuris adstituta: