cifixi.
O ! spes certa salutis a dextra parte Crucifi x i majusculis R . R . E. T. O. B . U. M . B . R . A. Qua
rum literarum mysterium nonnisi Auctori ipsius.
Divo Stephano n o tu m , quas divinando si quit velit interpretari, si quid ad rei veritatem f a
cere videretur, sic liceret.
; Regina, Romanae, Ecclesiae, Totius, que Olympi, Beata, Virgo, Maria , B ellico si, Regni, Advocata.
' Vel vero secundum circumstantiam R ex, R e
gum, E st, Trium phator, O rbis, Benedictus, V irgo, M aria, B eata, Regina, Angelorum.
Si h aec de D E O aut Christo dicantur, constat optime sententia, & magis proprie, quam si ad Benedictum Pontificem referamus. S i vero ad D ivum Stephanm i, vere illum Benedictum, fu isse dicemus.
Qui fidei Christianae non in Hungaria dun
taxat, sed ad Sarmatas & Getas propa
gator fu it.. A t quod literis : Um bra, puncta non sint apposita; proinde ‘dictionem unam con
stituere per se videntur. Unde s ensu s erat; Re
gni calescit illius & s piritualis , terrenum hoc 'Umbram esae. Magistratus enim est su m m i D E I imago, & Umbra, & in hoc saeculo una Lex Regibus cum reliquis hominibus posita est;
nempe: quod pulvis & Umbra su mus: aut quod pictura hac sacrarum imaginum in sacra veste;
Umbra tantum sit rerum existentium. N ih il profecto ex sacro hoc pictura habitu ad naturam
boni Regit verius, nihil ad Regiam Dignitatem antiquius; quam ut D E U M , cujus imaginem gerit in terris, agnoscat & colat: sanctitatem
& justitiam, cum religione observet inviolatam,
& fid e Christiana propugnata exoptatam de ho
stibus referat Victoriam, p ra emia denique rei bene gestae non in terris s ed coelis expectet.
Eadem etiam Beliut sed P etri Revayi Verbis (ut ipse fatetur) annotavit. Convenit ergo Ludepigii Casala descriptio cum Petro Comite Turocensi, praeter ea, quae,annotare
non
non abs re erit: Desideratur enim apud Reva
yum Annus Incarnationis XCI. MXXXI. Est' porro mira Revayi sententia de iis literis, quas
notat a dextra parte Cruci (circa Collum) majusculis R . R . E . T . O . B. U M B R A , inter
pretando ut supra .memini. . Enimvero frustra videtur esse Revayut, dum singulis hisc e lite
ris singulas voces significari arbitratur; neque enim in Pallio isto seu Casula puncta sunt post singulas literas, uti Revayus pag. 8 1 . expressit, sed est manca inscriptio, mancae item icones.
Eam ego ■ insc riptionem Carmine hexametro qualicunque rythmo terminatam fuisse puto, uti aliae similes imaginum Epigraphae in hac ve
ste leguntur.'
Quare exitum hujus versus fuisse vel talem, vel fimilem puto: TU ER E. E T . O BUM B R A . vel itaque litera R. loco E videtur vi
tiose pseta, vel E inclusa in T. ut in vocabulo SEPHANUS. & uti non nulla alia scriptoris vel pictoris sphalmata occurrunt in hac ipsa Casu la Sacra, nempe praeter SEPHANVS pro STEPHANVS :BETRV S pro PETRV S, item DANINEL, pro DANIEL & c.
Addit etiam Revayut Comes indictionis nu
merum, & hoc Pallium Trabeam Divi Stepha
ni appellat, vide pag. 8o. ubi sic sc ribit: Aut si quis, exactiorem hujus Trabeae Sacrae delinea
tionem habere v e lit, se quentia peculiari studio inde desumpta, contempletur. ..
In dorsa circum circa, infra cingulum haec habentur verba: Indictione X IIII. a Stephano Rege, & Reisla Regina, Casula hac operata
& data Ecclesia Sancta M aria , sita in Civi
tate albensi. Progreditur deinde, sic u t anno
tavi, ad figuras, & insc riptiones.
Errasse hic in nomine Reginae apographum Revayi L ector eruditus facile advertet, cum loco Gisla, Reisla scriptum sit , sicut apud Lu
dewigium: Gyhla loco Gisla.
i Anno 1 6 1 8. sub Ferdinando II. Habitus &
Paludamentum Divi Stephani appellabatur; vi
de Petrum de Reva Centuria V II. pag. 134«
ita de Ferdinandi II. Coronatione loquentem:
Unctio su bse cuta est: qua peracta indutus Ele
ctus habitu & Paludamento D ivi »
conse dit Throno &c. deinde Missa & Coronatio secuta est.
De Coronatione ejusdem Ferdinandi II.
scribit Illustriss. Khevenhüller Annalium Ferdi
nandeorum Tom. IX. pag. 2 1 . sequentibus Ver
bis: hernach viel Gebett von Bischoffen und Prälaten über Ihr Königl. Majest. gesprochen, und die Litania mit schöner Music gesungen wor
den, unterdessen hat Andreas Doczi
Ihro Königl. Majest. Dero Königl. Habit an der Brust und rechten Arm aufgemacht, und der Erz-Bi
schoff von Gran Sie mit dem Heil. Oel neben Sprechung der gebräuchlichen Gebettern gesal
bet, Sie hinter dem Hohen Altar, so auf der Seiten mit guldenem Stuck, und schönen Tape
zereyen verhengt gewesen, geführet, wider sauber gewaschen, und alsdann nach der H. Salbung mit dem Habit und Rock H. Stephani neben auch angehengten Gebethen umgeben worden.
Anno 1625. de Ferdinandi III. Coronatio
ne Sopronii susc epta, laudatus Khevenhülle r, Tom. X. pag. 103.^) die V II. Decembris Coro
natio iisdem Ceremoniis, quibus s ub Imperatore
5°
Ferdinando ( secundo) peracta fu it: ubi nihil singillatim de Pallio S. Stephani memorat. De Coronatione hujus Ferdinandi III. sc ribens Isthvanffius Pallium memorat, sub Paluda
menti nomine lib. IV. p. 1535. sequentibus:
Miss i continuo, qui sacrum diadema Regio cum Paludamento Poso nio asportarent; haec Hun
gari su mma religione, jam inde ab annis usque DC. & ultra, a S. Stephani primi Regit Chri
stiani temporibus ass ervant adhuc, quod mire
ris , non modo Corona, se d Paludamentum, sceptrum, Gladius & Globus, vest escque, Inte
gra omnia, atque illaesa apparent,
Idem auctor nomine genetico Insignia Regia) complectitur Pallium ( vid. eundem librum eandem pag.) Procedebant Germani Tubicines,, 'dum Barones, alii que Equitum Magistri, cum fu it turmis cataphractorum, hos sequebantur Hungaricorum Procerum prim arii, cum magno nobilium comitatu, tum tres Gubernatores Cro
a tiae, Dalm atia, & Sclavonia, vulgo Bani dicuntur, deinde equitabant 50 fere ex Mini
stris Hungarici Palatini, Leopardorum, Ty
gridum, aliarum ferarum pellibus contecti, post hos
hos Palatinus ipse medius, inter Germanos at
que Hungaros Barones, C o n siliarios, Princi
pesque, tum Corona ipsa cum caeteris Regiis In
signibus currui casam imposita vehebatur.
Item idem auctor eod. lib. ead. pag. Regium Ornatum memorat loco Pallii sequentibus: Rex primum A ra gradum ascendens, Gladium Ste
phani evaginavit, tum Palatinus ad latus Evan
gelii consistent, & Coronam de manu sacrifican
tis accipient, conversat ad populum magna voce
acclamavit, O Regnum inclytum, O H ungari, quot quot estis! vultis hunc F erdinandum E rne
st um Archiducem Austriae, Sacra S. Stephani Corona so lenniter inaugurari? respondentibus omnibus: volumus, volumus, vivat Rex, vivat
R ex ! Archaepiscopus Coronam de manu a cci
piens Palatini,-Regio capiti imposu it. V Sacro finito Rex versa ad populum se de, quatitor Equi
tes leniter Gladio S. Stephani percussos creavit:
omnibus deinde Ceremoniis sinitis novus Rex re
gio adhuc ornatu insignis extra oppidum in cli
vum equum adegit, ubi & c.
Anno 1655. De Coronatione Leopoldi
Magni, Theatrum Europaeum consu lens anim
adverti Tom. VII. pag. 722. in actis ejus Co
ronationis , minus accuratis nullam mentionem ess e P allii ante unctionem.
Anno 1687. In Coronatione Josephi The
atri Europai Tom.XIII. pag. 110 . memoratur:
Josephum Regem post sacram Unctionem in
dutum esse Habitu & Calceamentis S. Stephani.
Anno 1 7 1 2. Theatri Europaei Tom. XIX- pag. 174. in Coronatione Caroli, mentio Ha
bitus fit post Unctionem: Regem ab Episc opis, assistente su premo Aulae Praefect o , in Throno indutum esse Habitu & aureis Calceamentis S, Stephani. Paucis item ( in continuatione Reva
y i de Corona) scribitur: Vestitus S. Stephani induitur Carolo post Unctionem.
Anno 17 4 1. Die 25. Junii MARIA TH E
RESIA hodie Rex & Augusta, de cujus Coro
natione, ad Pallium , & reliqua Insignia spe
dtantia memoranda quaepiam accipe, ex Cancel
laria Aulica Regni Hungariae nobis communi
cata.