(Qualitatem soli plurimum et bonitati et largi
tati frugum conferre, nihil dubium est, Ac pri
us quam ipsum perspjciamus, illud antiquissi
mum censemus\ rudem potius eligendum agrum , si sit facultas, quam ubi fuerit seges, aut ar
bustum. JNam de vinetis, quae longo situ exo
leverunt, inter omnes auctores constitit, pessi
ma esse, si reserere velimus, quod et inferius solum pluribus radicibus sit impeditum, ac ve
iül. irretitum , et adhuc non amiserit virus, et.
cariem,
23
cariem illam vetustatis, quibus hebetata, quasi aliquibus Venenis humus torpeat. Si rudis terra non sit, proximum est vacuum arbqribus arvum;
si nec hoc est, rarissimum arbustum vineis desti
natur. Ultima est, ut d ix i, conditio restibilis vineae. Nam 'si necessitas facere cogit, priu quidquid est residuale vitis, exstirpari debet:
deinde totum solum converti,, et diligentissime refossae radices in sunamum regeri, atque coni”
buri; tunc vel stercore vetusto, vel ( quod m a
gis competit) de vepribus egesta humo pastina
tum large contegi, COL, III, 1 1, • ■
§; C C L V L
Veteres facilem humum, et modice resolu- tam , quae pulla vocitatur, maxime probaverunt;
nec quia sola ea, sed ipiia habilis maxime vine
tis existimabatur. Quis enim vel mediocris agri
cola nesciat, etiam durissimum t o p h u m v e l car
bunculum , simul atque sunt confracti, et in sum
mo regesti, tempestatibus, geluve , nec minus aestivis putrescere -caloribus, ac resolvi, eosque pulcherrime radices vitium alere? sed et soluta glarea, calculosusque ager, et mobilis lapis pro
batur, ' si tamen pingui glebae permista sunt.
In totum autem praecipimus, ut calidior terra .git, quam frigidiqr, siccior, quam bumidior,
' rarior,
433 -
433-r a 433-r io 433-r , q u am d e n s io 433-r , e t s i quae su n t his sim ilia
(§. 2Ö1. i. 2.)
1) Xeretani in Andalusia vinitores cretosam li.u*
mum, si modo facilis, et resoluta sit, vitibus utilissi
mam, sin autem perdensa, inimicissimam existimant.
Pulla terra, et pinguis crudum , jejuna sabulo aquo- sum, et macrum vinum praebet. Rubrica et ad com
prehendendum radicibus iniqua, et in opere difScillmq est, quod neque humentem fodere possis, quod sit glu
tinosissima, nec nimium siccam, quia ultra modum praedura. Abbatis Rozier haec est sententia experi
mento probata: vites in sqIo arenoso vinum probabile, in calculoso suave., in regestis‘iu tem , et resolutis sa
xorum fragmentis maxime nobile, et generosum funde
re.' In quam cum omnium et seculorum, et gen
tium consensio testis sit, non possum satis m irari, qui mos invaluerit, soli laetitiam stercore ingesto fovendi, cum ea potius macris coercenda foret; nisi forte quod agricolae ubertatem fructuum magis consectantur , quam bonitatem; qua tamen re vineas suás plurimum infamant, Quodsi autem terra cum imbribus in ima defluxerit, radicesque vitium ad solem apertas relique
rit, juvabit, aut eandem humum in summum rursum regerere, aut aliam longius arcessitam vineis inferre , eamque seu solam , sem,' ne nihil praejudicatae opini
oni concedam , vinaceis'permistam ad vites aggerare, quod haec vjres movere, novasque provocare radiculas dicuntur, et ceteroquin ab ipsa natura eo facta,viden, tú r, ut stercoris vice fungantur.
2) Si terra adeo maqra, atque arida est, ut vites nimiis siccitatibus retorrescant, nil vetat eam ingesta meliore humo emendare; qua re M.1 Colum ellam non solum segetes laetas, sed etiam pulcherrimas vineas
ef-V' fecisse
24 ' •
s
5
fecisse accepimus. Nam idem negabat stercus vitibus ingerendum, quod saporem vini corru m peret: melio- remque censebat esse materiam vindemiis exuberandis congesticiam vel de vep rib u s, vel denique aliam quam
libet arcessitam, et advectam
humum-Giornale cl3 Ita lia . 1. Nro »
5
. 1 Rozier Abhandlung von der A r t IV cin zu m a- ehen. I.- Cap.Museum rusticum , II. io
3
. St.Bernér ökonam. Sam m lungen, 1762. 2. S t.
4
- Afyh.■ JRheingauer IVeinhau. E ih ie it. y. 3 áuptst< .
3
) Utcunque summum solum , jn quo vites radicantur, bonitati fructuum conferat, nihil eo tamen jninus primae superficiei subjacens solum , ipsumque saxi genus, e quo collis compaginatur, ad eam rem fa
cere arbitror. Cujus rei fidem mihi facit im o quod git observatio, vinum pingue re d d i, si summo solo cre
ta substrata s it, austerum , si argilla; zelo quod a Kal~
m io notatum lego, tenera arbusta calcargis collijju
'3
innata frigoribus vernis inuri, cum dlia alterius generis saxo ihsidentia a pruinis sunt innoxia; otio quod P a lla s auctor est, cavernas in gypseo saxo hiantes insolentc frigore rigere, cum calearei specus eadem anni tem
pestate medium quoddam caloris temperamentum ser
vant. Sed nequis id praetermittendum , quod idem au
ctor sibi saepissime visum refert, calcareos montes eti
am sicco cheli statu, h umido semper aere circum veniri, pluvio autem gravibus plerumque nebulis totos im
mergi. Denique et id certum , oves salis appetentissi- m as, cum pratis terram calcaream vestientibus impa
scuntur, nullo salis desiderio teneri. Soussure quo
que observavit, animalia in terra calcarea pascentia, ceteris paribus m ajora, et pinguiora esse, piuguiusquo
lac
26
.
lac praebere, quam quae pascua graniti incumbentia frequentant. Du H a m el
quoque
comperit , lignum arboris , quod in terra calcarea crevit, firmius cssc, plus
que carbonici in resolutione chcmica praebere, quum ejus, quod graniti innatum est.
L é Gentilhomme cultivaleur. Tom. 14. ch. io.
K aim nordamerihanisché Reise III. S. 5a.
P a lla s Reise durch R ussland I. p. í/p. II.p . 5yj^
ét aliis locis.
Ryschliow Reise durch Russland, S.
ioa.
Gontleman Magaziné, j
•. . • • ■ r ,: - ” _ t
Qualitas soli tum maxime prodest, cum suffragatur'etiam caeli status, cujus regionem, quam spectare debeant vineae, vetus est dissen
sio , quibusdam maxime probantibus solis ortum , mox m eridiem ; aliis praecipuam positionem meridianam censentibus; nonnullis caeli plagam septentrionalem laudantibus, quod existiment vina Aquiloni prona magis exuberare. Nobis in universum cum
Columella praecipere optimumvisum est , ut nostro sub caelo m eridiano, aut mediae inter meridiem ,. et orientem plagae vi
neta subjiciantur. Nam quae orienti advertuntur, gelicidiis, pruinisve infestantur, quae vero ad occidentem spectant, praeterquam quod tardum, et jam elanguescentem accipjant solem, frequen
tibus pluviis, et grandinibus sunt obnoxia©i
propter
2 7
propter eruo cl
Virgilíus eam caeli regionemre-Neve tibi aci solem vergant vineta cadentem.
Ceterum recte arbitratur
Plinius perpetuumqrtidpiam in hoc praecipi non posse. A d soli naturam, ad loci ingenium , ad caeli cujusque mores dirigenda solertia est, ' *
i) Sole uvas tfo’n percoqui solum,' et em aturarí, Séd dulcedinem^etiám , ... et vires 6apere, adeo dubium npn est, vihiim generosum sit, calido-, se>u in
ers, frigido sub axe natum esse, recte judicemus, eo- i que minus miremur, vites olim e Germania ad pro
montorium bonae spei traductas vinum celeberrima fama illustre fundere, quod perpetua sit experientia, vini jucunditatem cum regione mutari. Quocirca etiam eadem in regione, quin eodem Saepe in colle tantum est in vinis discrimen, ut quae sub Austro sunt gene- . rosislsima, mutato loco vix nomini suo í-pspóndeant.
]Nec calor solum, sed lux etiam maximum eam in í’em adfert momentum.
Qconologia Toscana A n ell m agazzino Toscana, IV . Parlii
3
.• . 2) Felix etiam ceteroquin positio non ju vat, si vi-jiea.gelidis ab Aquilone ventis perflari, aut frigidis ab
occidente pluviis perlui, aut ab adverso forte monte, vel silva obumbrari possit. Apertos Bacchus amat colles. Meminisc agricolam oportet temperamentum , caloris non a sola caeli declinatione, sed vel maxime a diversis ad eundem effectum concurrentibus causis ae
stimandum egse,
2) Qui-.
3
) Quidam praecipue montium im a,. quae a verticibus .defluentem humum receperint, vel etiam valles >
quae fluminum a llu v ie, et inundationibus concreverint, aptas esse vineis asseverant. Sed his ego assentiri non possum, quod e x is tim e m e t vites tali in solo nimia alimentorum abundantia laborare, et uvas sole perco
qui non posse et pruinis saepissime inuri.- Sed neo summa montium, et ardua loca vitis amat, estque col
libus et mediae montium regioni semper amicissima»
4) propter paludes, camposque inundantibus sae
pe aquis stagnatos vitis conseri noil amat, et plerum
que vicino etiam nemore offenditur. Aestuosis tam en, aridisque collibus, qui praeterfluentibus imminent aquis, quorum liquido, et salubri vapore bené nutritur, optime respondet. In quam rem vina ad Danubium , Rhenum, NecarUm, et Mosellam nata testes sunt.
5
) Arbores pomiferae vitibus intersertae majus in vino damnum praebent, quam in fructibus reddant;seu quod praecipuam succorum terrae partem ad se evocent, seii quod vites a sole obumbrent, easque.ilVi cremento suo
opprimant-§< ccLvnr.
Vinearum, ut olim, ita hoo etiam aevo nostro, plura genera esse comperymis, Aliae enim sunt vites, velut arbusculae' brevi crure sine adminiculo p er1 se stantes: deinde quae pe
daminibus adnixae singulis jugis imponuntur:
eas canteriatas adpellant. T u m , quae arbo
ribus adnectuntur, et arbustivae dicuntur. Mox quae defixis arundinibus, aut ridicis munitae
a3
-pro
pro consuetudine regionum vel in orbem vin
culis circumveniuntur, vel materiis per diversa ligatis in brachia componuntur : eas characatas veteres vocaverunt. Ultima est forma stratarum vitium , quae ab enata stirpe velut projectae per humum porriguntur. Sed hodie fere in totum vineae characatae apud nos ceteris praeferuntur*
Libet tamen nobis cum Rozier e vinitoribus sci
scitari , an formám, modumgue vinearum,.quem
Sua
quisque in regione tenet, experimenLo pro
batum : diabeánt, diligenterque exploraverint,
E i quid quaeque fe r a t regio, ei quid quaeque recuset p an contra morem regionis sequitti hancillamve staturam vitibus permittant ea solum de caussa, quod eam patribus suis, majorib.usque usurpatam velut haereditate acceperint ? i)
i) Si naturam vitium in consilium advocamus, dubium non est, eis arborem, jugumve maxime con
venire, quoniam, ut ait C olu m ella, naturaliter iq sublime procedunt, tum et materias ampliores creant, et fructum aequaliter percoquunt. A t h i, quibus hu
miles vites placent, arbustivis vineis eo maxime adver
santur, quod quo altius vites a terra submoventur, eo minus caloris illiu s , quem solum rem ittit, accipiant, raroque fimetum perferant probe , 'ematuratum. Sed bis alii respondent, vitem , quemadmodum certo calo
ris temperamento laetatu r, ita aestibus affligi; propter quod etiam ab antiquis praeceptum est, ut locis siccis calidisque''et apricis palmitibus uvae contegantur; et si parum pampinosa vitis 'est, advectis frondibus;' Cl inlér-
• ' ' dum
dum stram entis, fruotus muniatur. Quae res pampinato*
ris industriam plurimum exercere solet. Deinde igríoruié non possunt, fructus non tani caloribus, quam sole,' et leni aurae afflatu percoqui, eaqtiepropter uvas sub specularium munimentis, utcunque illis calor admini
stretur, nunquam eam bonitatem capere, ad quam sub die perveniunt. Accedi, quod vineae arbustivae a fri
goribus vernis plerumque sunt innoxiae , quia ventis n u llo . prohibente inspirantibus gelidus ros ante de ter*
gitur, quam solis orientis halitu afflari possit. Vote* ■ rura agricolationis professorum hoc erat praeceptum:
quanto bumidius est solum, et caelum , placidiores- q.ue venti, tanto est altius attollendum jugum. Nam laetitia vitium patitur, se celsius evocarif fructusque . submotus a terra mínü# putrescit, ipába, ő t' áíí^P^ar- ,ro, if& pctífú'^et dthnonio vinum non ut in calitte quaerit a qu am , sed solem 3 et hoc uno modo p er-, flatur veiitis, qui nebulam , e t rorem pestiferum cele'«
riter adsiccant, multumque ad deflorescendum, ct ad bonitatem vini conferunt. Rursus exilis terra, et acclivis, torrensque aestu, vel quae vehementibus pró- .cellis obnoxia est, humilius jugum poscit. Sed quae
cumque haec est lis, e natura loci dirimenda est. Quo
niam temperata suli Zona sol nunquam immodice, sae
pe autem non satis aestuat, humilem potius, qiiam sublimeAi habere vitam vel calidis in regionibus u tile,- * ■ -
t"-e»
. *v V, . •in frigidioribus étiam necessarium est, u t uva non di
recto solum , sed remisso etiam a terra calore peni
tus excoquatur. Altitudinis non idem ubique est modus, sed'pro vario caeli statu, natura soli, majo- reque vel minore terreni inclinatione varius.
*
‘1‘Bemerkungen der Churpfalzischen phy sio. ökon.
Gesellschaft. VorAJahre 1770.1. Th. S. 226'. u n d S. 256.
' * '. • ... l' ' .
Gio
XI lo V lttorio Sederint Tra tta t6 della Coltiva- zione déllé V ili. » <
Abhandlung von dér bestén A rt die fVeine zil maciién. Vöm A b t Rozier S. iá and 169.
C A P U T T E R T I U M .
■» \ . • . ..
Db in stitu en d is novellis vineis.
^ ::f C
C u i vineta facere cordi est., praecipue caveat, ne alienae potius curae, quam suae credere ve->
lit, neve mercetur viviradicem , sed genus sur
culi , probatissimum domi conserat; faciatque vitiarium , ex quo possit agrum vineis vestire.
Nam quae peregrina transferuntur semina, re
formidant mutatam caeli locique . positionem.
Sed nec certam generositatis fidem pollicen
tur, cum sit incertum, an is, qui conseverit e a , diligenter exploratum, probátumque ge
nus surculi deposuerit. . Quamobrem biennii spatium longum esse minime existimandum est, intra quod utique tempestivitas seminum respondet, cum semper , ut d ix i, plurimum re
tulerit exquisiti generis stirpem deposuisse. Post haec meminerit accurate locum vineis eligere : de quo,cum judicaverit, maximam diligentiam sciat adhibendam pastinationi, quam cum• per- •
"■ ■ .egerit ;
32
egerit, non niinore cura vitem conserat, et Cum severit, summa sedulitate culturae serviat: id enim quasi caput, et columen est impensarum, quoniam in eo consistit, melius an sequius ter
rae mandaverit paterfamilias pecuniam , quam, in otio tractare. Igitur unumquodque eorum, quae proposui, suo jam persequar ordine. COL, III. 4.
§. CCLX.. •
Cum vitiarium faciendum est, mediocritas
in electione loci quoniam in
confinio. feoniV malique posita est. Sive enim necessitas postulaverit tempestiva semina jejuno solo com m ittere, non magnam sentient diffe
rentiam, cum ex m ediocri terra'in exilem trans
lata sunt; sive, laetior ager conserendus e st, lon
ge celerius in in ubertate coalescunt. Ergo me
diocris', et modice siccus ager vitiario est aptis
simus, isque bipalio prius subigi debet (quae est altitudo pastinationis , cum in duos p ed es, et semissem convertitur humus), ac deinde tri- pedanis relictis spatiis, qiiae per semina exeo-, lantitr, malleoli pangendi sunt. Verum hanc curam praevenit inquisitio, et electio malleolo
rum. Est enim quasi fundamentum praedictae
■ rei, probatissimum genus stirpis deponere,
ID. ib.5
.- 1) V
ete-1) Veteribus agricolis vineam viviradicibus depo
nere placuit, tjuem morem Colum ella sequutus vi<
tiariúm instituere docet. Sed nobis id non-probatur.
Praeterquam enim quod tenera seminum radicula in eximendo e vitiario semper laborent, nec paucae p ri
u s , quam in vineam veniant, siccitate contrahantur, plantae ipsae novo', non adsueto, in solo, npvaque in aura contristantur, fereque, si justa omnia acceperint, annus labitur prius, quam radicibus terram compre
hendant , ,u t adeo,: quod in parte compendium videtur , >
in toto sit dispendiosum,, Existimamus- igitur malle,
• olos ipso in ’ agro .eo statim loco, quem vitis, esse-vo»
lu p u s , deponi dehere, ut cum commodo radices, non amplius loco movendas, qua magis competet, diffun
d an t, et ipso statim in ortu ad caeli, et soli conditio
nem adcommodare se condiscant. Vitiarium nihilomi
nus habere oportet, u t, si qui malleoli non conccpe.
rint, aut tenellae aliquae vites secundo, aut tertio-an
no elanguerint, aliis illioo ejusdem aetatis stirpibus
supplei-i possjnt. ' ■ •
2) Electio dupliciter facienda est : non enim solum foecundam, probatamque esse matrem satis est, ex qua semina petun tur, sed adhibenda est ra tio , ut ex hjs partibus trunci s u m a n tu rq u a e maxiidé fertiles sunt, Vitis autem eo potissimum aestimetur, si et hi fructu , valet, et in materia, quam crebris esse nodis convenit,
si nec novella nimium sit, nec vetula, 8 aut > 0 anno
rum ea in regione, in qua vites a
5
-aut3
o annorum aetatem p eriefu n t, 20 aut Bo in seoularibus ; si nea nimis celeriter spondet, et primo quoque tempore deflorescit, nec nimis tarde m itescit, et nobili fluxurae qualitate commendetur. Talis nobis eligatur vel me*
diocriter foectada. Ejusmodi porro genus hón una pomprobatur vindem ia; sed ubi plurimis velat emeri»
rle C id .V in . Tqtv. IL fijt.
lis»-tis annorum stipendiis fides surculo constitit, nihil du
bitandum est, eum .probum esse. ID. ib. 6.
- .
3
) Malleolus novellius est palmes, innatus prio- . ris anni flagello, cognominatusque a similitudine r e i, quod in ea p arte, qua- deciditur, ex vetere sarmento | prominens utrinque, malleoli speciem praebet; sie enim veteres malleolum pangebant, ut novello sarmento pars aliqua veteris haereret. Sed hanc positionem damnavit u!sus. ■ Quocirca nunc agricolae, quidquid residui : est ex vetere palma per ipsam commissuram, qua na
scitur materia no.ya, resecant, atque ita cum suo capitulo sarmentum deprimunt. Feracissima autem semina sunt, non ultimum et produciissimUmjflagellum, sed ea sar
menta, quae media vite sita sunQ. Itaque custodiemus, ut a praedictis locis semina legamus; tamen quae attulis
se fructum anteia animadvertimus. Nam si foetu vacua sint, quamvis laudábilem partem vitis nihil censemus ad feracitatem conferre malleolo. ID.
4
) A t quoniam, dum decalvatae sunt vites, discerni ab invicem paene non possunt , electio malleo
lorum seu propria, seu aliena in vinea fieri paulo ante vindemiam debet, cum uvae e vitibus pendent, soli- que fructibus graves, et plene ematurati palmites eli
gendi, et pro vario vitium genere vario signo notan
di sunt, ne, cum tempus legendi advenerit, ullus erro
ri relinquatur locus. ■" _ '
5
) Qui malleolos in spem nobilis,vini e loúginquo, celebri, fama nolo,-promontorio petunt, curant simul, cum iis et collem transferri , atque ad similem 'cum, vetere positionem collocari. Sed nec ita quidquam proficienty-Uisi et temperamentum caloris, et tempestatum vicissitudines, et alias, plerumque occultas circumstantias veteribus assimilare noverint. Profecto quantumvis pressum e translatis ita vitibus vinum pri- .
,35
inis fortasse annis aliquid nativae bonitatis resipiat t lapsu tamen temporis in naturam novae regionis irq» ■
m igrat, nec aliquid prae domesticis praecipuum h abet.1 Agricola rei suae prudens/malleolos ex indigenis, quas
optimae fluxurae n ovit, vitibus leget, bonoque adhii- nistrationis modo id ágét, ut ad omnem, 'cujus per ca eli, solique conditionem capaces «sunt, bonitatem perveniant.
6
) Malleoli legantur omni tempore, quo vineae putantur, ac super terram gemmis tribus, vel qua- tuor exstantibus / diKgentei'vötbúflalíisöt^löbo miödice hui m ido, et,..opaco v e i ^iffitéVtauea in cella, eousque dum in vinea deponi possint, quod quidem qua fieri- possit minima mora interposita facere conveniet. Inde cum, tempus pangendi advenerit, ex hibernaculo ex- eulti in v a s, aqua plenum ima sui parte demerga'ntur, quoad suis singuli locis deponantur. Pangendi optima est ratio tecti malleoli, cujus imum caput in terram depri-»
m itur, quod, qua e duro recisum est, radices mittit.
Bem er öhonom, Sam m hingen.
176a. 2.
St.4.
Abh, Der Rhcingctuer Jf^eirpbav. Frankfurt u n d Leip*xig. i . T h . j. Abh.
■
§, ■ CCLX I, • ' , , ■ Sequitur hanc eligendi malleoli curam pasti-»
nationis officium, Ac primum éx omni sive ar»
bústiyö, sive silvestri loco, quem vineis destb r naverimus, omnis frutex atque arbor erui,
Stsubmoveri debet, ne postea fossorem jporetpr, neve jaixx pastinatum solum' jacentibus molibus imprimatur, et exportantium r.amps atque frun»
cos ingressu procijicetur» C m p estris k>e«s alts
■ 1 ;0 ■ - :i;.i 'f- duos
36
duos pedes, et semissem j infodiendus est: ac
clivis regio tre s, praeruptior vero collis vel in quatuor pedes vertendus, quoniam cum a supe
riore parte' in inferiorem detrahitur humus, vix justum pastinationi praebet regestum, nisi multo editiorem ripam , quam in plano feceris. Pri
mum autem praedicti operis exordium est, non ut quidam faciunt, sulcum paulatim exaltare, et ita secundo vel tertio gradu pervenire ad desti
natam pastinationis altitudinem; sed protinus aequaliter linea posita rectis lateribus perpetuam fossam educére, et post terghm tib iam humum,
componere , atque in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam - ceperit: timl per omne spatium gradus aequaliter iiiovenda linea est: óbtinendumque, ut eadem latitudo in imo reddatur, quae coepta est ,in summo COL. III.
i 3 . 7. M ox educto primo sulco alter similiter deprimatur, emotaque ex eo terra in primum regeratur ita , ut quod in summo haeserat so- liim mutatis vicibus imo substernatur; sic opus deinceps procedat, donec omni huiito aequal
iter mota ager rastris coaequetur.
1) A ger, quem vineis destinaveris, optime au
tumno pastinatur, ut hiemalibus pluviis, nivibusque mitescat, nisi forte lierbis ultra modum infestetur; nam tum id opus rectius per aestivos calores suscipitur;
Xeretani vinitores aestuosissimo caeli statu mensibus Julio et Augusto opera moliuntur, neque ininutim
terram
- - V 37
terram convertunt, sed praegrandes glebhs ita compo- . nurit, ut primum vaporibus aestivi sideris inspirari, torreri q u e , mox vero, cum hiems incesserit, pluviis
■ mollescere possint. ■ '* *•
Rer Eheingaucr TVeinbau. i. Th. i. Abh. . Giornale d’ Ita lia . T. Nr. a5. . . , Le Gentilhojnm e cultivateiir. Tom. 14. oh. 14.
2) S i, quem vineae destinasti, ager culturae ha
ctenus subjectus fu it, non melius eum malleolis reci
piendis praeparabis, quam si.p ost tnpdieam stercora
tionem 'tuberosis cum platitis binis ternisv'e annis con
seras, ét ligonibus frequenter, atque egregie exerceas.
Plantae hae exhausto, qubd stercus viti inimicum ha
b u it, mitem , ab inutilibus herbis liberam, et multiplici labore perdomitam post se relinquunt humum, qua ju
ventus vitium-plurimum laetatur.
3
) Neq a calvo saxo agricolam terreri oportet, si ejus sit naturae, ut qua parte" ab aura contingitur, in calculos findatur,' et aliqua sui parte iri terram contabescat. F u it, qui calcareo saxo, actis cuniculis per
fracto , frustisque majoribus, in quae dissiliit, malleo
^ contusis, atque in molem nucis juglandis, aut pisorurq comminutis , subjectum constravit saium , atqu’e mobi
li, et calculoso hoc in stráto malleolos deposuit’ Non alia vinea ea in regione nobilius. vinum reddiejit.