Ördoll

fpiitorum íanguineorum hydropem pectoris & pe*

ripneumonia diftinqui.

Mirum vero, quod plures faepe noéres bene tranfigant aegrotantes, dein vero fubito evigilati íuftbcationis metu perculfi ad feneftras properem,-aérem captaturi, poft horam vero, nifi aliquantuní debiles, iát commode fe habeant. Unde hoc, cum aquae, mali caufa, femper adfint?

Subitam e fomno primo expergefa&ionem veríus pro p a ü i o g n o m o n i c o hydropis pecto-ralis í i g n o habet, i t a ut per hanc ab omni alio pe&oris ihcomnciodo diftinguatur, idem fere C a r o ­ las Pifo de morbis a colluvie f e r o f a ^ fectione If»

capite . 7 . lentit,

' Á t juxta Swietenium & ffedwigium fubita ex*

pergefectio interdum deeft, ubi nihilominus aquas in* pectoris cavo ad funt. Bonctus adolefcentuiam habet,, cui íemper fomnus in lucem protraőhis f ű i t , quae tarnen mortua aquas in pectore oftendit.

Dein juxta Vicát & F r a n k datur & fubita e prif mo fomno expergefa&io cum fufíbcationis metu, quin aquae in pectore haereant. Hinc juxta M o r '

t

a g n i u m quoque epiftola X V I . numero 11. fignum oc folum hydropem pectoris certe non indicat.

Hydrope provedo quidam & interdiu fuffoca-tione periclitantur, praefertim fub converfione in latus alterum.

Suh converfione aegrotantis in latus álterutrum íluctuatio interdum percipitur, tum ab aegrotante, tum etiam ab adfiantibus; fed íluctuatio deficere poteft, & tarnen hydrops adeffe, autfaccatus, aut mole omne cavum replens , aut adeífe Íluc­

tuatio , quin aquae adfint. F r a n k tractavit faemi-nam morbo levi, nec thoraeico decumbentem, quas in latus álterutrum converí'a, fluctuationem edidit,

át illi a prima hoc juventute familiäre fűit. , Oedema pedum fenfim ad crura ferotuinque afeendit, interdum ferotum íblum t ű m e t , quod

magnum

M o n r o o ^ nec tarnen fat conftans fignum e í i

Mor-Retentiones feroße.

₉₉

Morbo p r o v e ä i o r e cedema latifTimidoríi ma­

mi? e latere affe&o., ejusque torpor, dolor, para-lyíij éxplicanda, forte ex compreífa véna jugu-lari per pulmonis partem fuperiorem magis tumi-dam, cum ea fola refpirändum fit.

Nec raro ad ícapuias dorfuiriqtie dolor eft, vel ab initíö morbi jam praefens, ex aquarum inter pleuram & appéndíces diaphragmatis collecx.arum gravitatione inteiligendus. Si álterutrum tantum pe&oris cavum repletum, in illud fere latus de-cumbunt* in quo aquae haerent; Sic cavum utrum-que notabiUter repletum, decubitus in utrumutrum-que latus impoífibilis, nec refpirare fere valent aegro­

tantes , niíi fedendő & corpore ad anteriora incli-ü a t o , quod vel maximé contingit, fi aquae fimul in pericardio haeferint, ut fic pulmonum compref-Eo avertatur.

Sub graviori paroxismo afthmatico frons fudo-re frigido inandátur, pulfus inaequalis-, intermittens redditur,. lypothimia accedit, mortisque pericu-lum. Veríus finem mali aliae hydropis fpecies afcites &c. ac'cedunt. At cave , ne obltruaionem vifcerum abdominalium, aut afciten adéífe putes, dum aquae multae in thorace haerentes diaphrag-mate deprefio lluetuationis abdominalis errore ti­

bi imponant ; & ad paracethefin abdominalem inftituendam feducant, qua laédi diaphragma po­

teft. Tanta enim interdum in hydrotliorace aqua­

rum copia, ut coftce e fitu pellantur; vide Sievögt de infeíici hydropis ßaccati c i i r a t i o n e .

Sub fine morbi lethalis fopor, íbmnolentia , tibi fere, & cerebrum aquis inundátum habetur;.

accedente tandem lypothimia fuffocatio finem ma­

lis imponit.

D y f p n o e a magnum quidem in hydrope pectoris fignum efi, at non certiffimum; nam Ru£

Jius obíervávit tiioracem omnem aquis repiejum^

ubi neque fub mortem difficültas fpiran'd^adruit idem Wepferus obiervavit, ubi tres ^ifbjras aqua-rum pofi mortem inventae funt;

Oü[dx&vit\'ftíor-ürdo IL

gagnius epiftoia X V I . numeris 2 8 ' - * - 3 9 — ^ 3 * *ⁿ' nionis cadavere, qui fku fere horizontali, absque difpnoea decubuit. — A n fors lise aquae brevi an-te moran-tem an-tempore funt evacuatae ?

Hippocrates ad cognofcendum hydropemthoracis juffit aegrotum humeris preheníum concutí & aufcul-tari, num fluctuatit) percipiatur. Poterunt fic aquas

detegi, nifi thorax nimis repletus fit, aut hydrops faccatus adfuerit. Circa, inutilitatem fluctuationis

ad hydropem pectoris cognofcendum , vide M o r gagnii epiítolam X V I . numero 3 2 — 3 3 ^ — 3 7 . A u e n -brugger ad hydropem pectoris cognofcendum per-euffionem thoracis propofuit, non omnino fpernen-dam ; nam thorax aquis repletus, obtufiorem edit fonum, quam non repletus. A t in pinquibus fo*

nus haud fatis nos infíruit, nec fatis docet, ubi pulmo cum pleura concretus, an & parum docet >

fi in facco aquae'haeferint?

S i g n a aliarum hydrothoracis fpecierum ma-gis adhuc dubia funt. Aquas.in parenchymate pul-monum natantes, aut hydatitibus inclufas noííe videtur Hippocrates de internis affectionibus , ca-pite X I V . & de morbis libro I I : febris e f i , &

tuffis, & acervatim refpirat aeger, & pedes tument,

& unques contrahuntur , & patitur i d , quod fup-puratus, fed debilius & lentius, & ebullit intus, ut acetum & c . Locum hunc , refragante licet Sen*

nerto "de pulmonum hydrope, recte intellexiiTe Swieteníus videtur. '

H y d r o p s p u l m o n u m indicari putatur re-fpiratione difficili , ponderis fenfu, anguftia inci-piente a jugulo & per medium thoracem defeen-deirte.—• Juxta Maüritium H o j f m a n n u m i n aäorum natúr ce c u r i a f o r u m Tomo I . cum hydrope pulmo-num faepe cedema pedum jungitur;

Juxta A l b e r t i n u m i u aSborum Bonnonenßunt libro I . indicatur, fi cum cedemate partium exter-narum incipiente difficilis mox reípiratiö. adfit.

Hinc, fi in anafarca non ita magno admodum di«

íficilis reípiratiö, de hydrothorace cdgitandurm Sím'

Retentiones feroße.

_{s o i}

Simfoji i n acborum Edinburgenßum libro I L

& V. illum fufpicatur, ubi facies turgida, cedema pedum circa malleolos, difficultas fpirandi, cum pulfu fuppreffo, vix tangendo, Percival in «Samm*

ÍÜÍ10 4neöiátnifcjer 2í6^anMungeit SBanb I L (Síítcf i . fequentia ponit figna: -conftantem fpirancy difficul-tatein fub quovis corporis; fitu aeque magnam, fub motu,vero a u ä a m > infpirationem profundam mox interruptam, vix poiTibiiem, pulfum exilem, de-bilem, fupprefium , omne corpus leucophlegmati-cum. Hinc apparet, magnam effe fimilitudinem inter peripneumoniam notham & hydropem pul-monis , nifi quod hujus lentior fit progreffus.

Darvinus, qui in ©ammíungprdfíifa;ev2íí)5anbíutts gen 83anb V I . h y d r op es p e et o r a l e s duos ex-hibet, de quibus vero num ad hunc morbum per-tinuerint, non fatis conftat, cum uterque Tanatus fit, figna tradit fequentia: fputa eatarrhalia, dyf-pnoeam , tum deeubitum, tum fitum erectum ab initio molefium, fenfim vero facilius utrumque to-lerandum , urinam bonam, febrim nullam, dolo-rem brachii nullum. At his omnibus non obftanti-bus difficilis Jemper erit hydropis pulmonalis ab ab aliis hydrothoracis fpeciebus diftinttio.

Probabile hydropem hydatiticum faepius in-ventum i r i , nifi ante mortem vefieuiee rumperen-tur, quarum rudimenta F r a n k & M o r gagnius- in-terdum viderunt..

S y m p t o m ä t a h y d r o p i s m e d i a f t i n i , in cujus cavitate hydrops acutus , fuppuratio, te-ftante Boerhaavio fteatoma," enafei poteft, aut ipfe fanguis ex rupta quadam artéria colligi, vide M o r g a g n i i epiftolam X V I . numero 3 9 . funt: ingra-tus in medio peecore fenfus, locum mutans pro mutatö corporis fitu; fub fitu erecto propiör eft dia-phragmáti, in dorfum decumbenti magis ad pofie-, riora vergit; lateri ineumbenti latus occupat; me-Uor refpiratio corpore ad interiora inclinatOiOefo-phagi funclio laefa, A t non tarn certa hasc funt, ut iis praefentibus terebrari fternum pofiit, nam &

102

Qrdv IL

in hydrope pericardii fitu mirtato oppreffionis lo-cus mutatur. "^w

H y d r a c a r d i a , qua? veteribus vix cognita f u i t , , n i ( iG - a l c n o 'ex animalium' fectione, vide de locis affectiv librum V . caput 2 . raro fola incedit, fed plerumque cum hydrope pe&oris juncta. Aqua in pericardio collecta varii coloris eft, & confi«

ftentiae , flaviufcula, & pellucida viridefcens, qua-fi a bile; turbida velut lactea a matéria puriform mi*; unde interdum cor atque pericardium pilis

quafi tecta , aut pericardium coidi concrctum, ut deefí'e videretur, vide M o r g a g n i i epiftolam X V I . Saepe humor ferofo - fanguineus a fecretione mor-bofa, aut & mere fanguineus ex hcemorrhagia in

pericardium facta, qualem B r u g n a t c l l i vidit in Pae-mina fubito mortua, cujus aorta inter pericardium exulcerata, fanguinem illuc eiludit. In pericaiv dio, quod vix ultra libram aquae capere poft'e vi-, detur, Senac i n t i a c l a i u de cor de ^ iibras 2— 4 pi-ciit, cum pulmone finiftro admodum compreiTo, F r a n k ad capitis magnituclineni pericardium hy-clropicum vidit a u ä u m . .

S y m p t o m a t a h y d r o c a r d i ae deducere Oportet ex cafibüs illius folitariis, quales defcripfe-runt Qretzius praefide H o j f r n a n n o . — M o r g a g n i u s ex F~alfalva , A l b e r t i n o epiftola X V I . numero 3 4 . —¹ F i e f f e n i u s , Schreiher i n collecbionum

Petropolita-n a r u m Tom, 3 . & SydrePetropolita-n i Petropolita-n adtorum Suecicorum Tomo I .

E x Sydrenii hiftoria potiffimum eminent: pul-fus ab^initio vibrans, facies rubicundior, deliria fubphrenitica interdum remittentia, auditus gra-vis, tulfis ficca, ad noctem aueta, raucedo, pecto-ris oppreifio, decubitus in dorfum difficilis, febpecto-ris continuaremittens cum horroribus, fub finem morbi lethalis , habitus paliidus , at non cedematofus, pul-fus debiiis, inoequalis. Delirium ad hydrocardiam neceífarium non videtur ; M o r g a g n i u s in hydrope per'cardii & pectoris juneto , deliria quidem v i

-*iit, fed tunc -in ipfo cerebro aquae funt repertae;

^ Retentiones ßrofa.

In aliis hydrocarcliis folitariis difficultas fpi-arardi minor fűit, quam in aliis hydrothoracis fpe-ciebus, defeclus íluetuationis , at frequens lypothi­

mia, urinse palljdae, morbo adaufto pulfus de-biliííimus , pondus cor gravans, & conítringens.

Juxta H e r c u l e m Saxonias in hydrocardia fen-fus eft cordis in aquis quafi natantis; juxta F r a n k fenfus idern , tum oppreffio magna, difficilis in dor-fum decubitus ; facilior mali tolerantia corpore an«

trorfum inclinato ; motus cordis.. femper vibrans, converfio in utrumque latus facilis, lypothimia;

pulfus inordinatus.

In Viejfenii obfervatione juvenis alacer fubito redditur triftis, coloris pallidi, piumbei, fub ad-fcenfu fcalarum difficilis reípiratiö, continua cor­

dis palpitatio , pulfus frequens, debiiis, inaequa­

lis. Ubi hydrocardia cum hydrope pectoris incef-íiife poft mortem con.ft.itit, in vita comparuere : fen­

fus ponderis preft'ionis, doloris urentis fub fterno in cordis regioné; difficultas fpirandi, interdum

<& deglutiendi; palpitatio cordis, deficiens tarnen in cafibus quibusdam; motus illius inaequalis, undu-latorius inter3-^— 5 coftam; pulfus inaequalis, inor­

dinatus, parvus , debillíffimus, clurus vel mollis, frequens; poft cibum affumptum, aut commotio-nem inleclo oppr@||o, ÓV dyfpncea major, anxie-tas, & ja&atio cum fuffocationis metu, praefertim fub fomno accedens, hincque fitus erecti neceffitas, malo graviori frequens lypothimia, fyncope. At non ubique hydrothorax peccaffe in vita cenlen-dus eft, ubi poft mortem aquae in cavo thoracis reperiuntur, quia interdum fub longa mortis lucta effunduntur.

Tuffis ab initio , aut nulla, aut ficca; fputa fanquinea hinc inde accedentia a pulmonum per aquas compreffione venire videntur. Motus cordis undulatorius adeííe vix poffe videtur, fi pericar­

dium valde repletum fuerit. ;, "

Palpitatio cordis frepiffime quidem , atnon fem­

per in hydrocardia vifa, atque ab aliis etiam cau⁷

Orio IL

fis otiri poteft, ut ädeo ex illius abfentia, vel prae*

fentia ad hydrocardiam abfentem, vel praefentem Judicium firmum non fit. Nec in omni hydrocar.

dia frequentior lypothimia, quam in pectoris hy-drope. At reipiratio in hydrocardia fere levior, quam in alio thoracis hydrope. E t Vieflónius pu-tat, ubi difficultas fitus horizontalis perferendicom>

paret, hydrocardiae hydrothoracem junftum cenföndum effe,

-Hydrocardia affecti plurimum levantur eorpo-.

tie ad anteriora inclinato , ubi fimul major fuper-.

ficies conftriäamanu admota percipitur. Albertinus putavit, orthopneeam íub fitu Iiumili & neceifitatem ntus erefti vix npn femper accidere in hydro-,.

cardia. A t differunt fymptomata pro citiori, vel tardiori aquarum coliecKone, nec tanta funt fub tardiori, quia partes fenfim afiuescunt.

BifBcile eft d i f t i n q u e r e h y d r o c a'r'di am;,

& h y d r o p e m t h o r a c i s , cum magnus fympto-matum confenfus fit, &nullumfere exiftat, quod hyv drocardiae femper conveniat; ut adeo vix licere vicleatur pericardii paracentefin inftituere. Interim,, ubi aquae in thorace haerere videntur, fi levror, quam alias fit refpiratio; fi haec ipfa melio.r corppr re antrorfum inclinato; fi adeft motus undulato-!

rius , vix non hydrocardia adeft^

Caufae h y d r o t h o r a c i s quae aliorumhy?

dropum funt , in genere quodvis impedimentum circulationis in .pulmone praefens ad hunc morbum

#ifponit; in fpeeie vero :

1. M a l a p e c t o r i s c o n f o r m a t i o , maxk

In document Joannis Petri Frank De curandis hominum morbis epitome, juxta ejus praelectiones in Clinico Vindobonensi habitas a nonnulis suorum auditorum continuata (Pldal 107-113)